Vì sao Tổng thống Trump rút khỏi COP21 Trump rút khỏi Hiệp ước Biến đổi khí hậu COP21 ở Paris 2015 phải chăng chỉ là muốn các quốc gia khác phải đóng góp và có trách nhiệm chứ không phải là Hoa kỳ có bổn phận đóng góp tài chánh. Trump muốn dằn mặt Trung Cộng, Ấn Độ, Brazil là những quốc gia phát thải thán khí CO2 nhiều nhứt, và họ, phải có nhiệm vụ đóng góp nhiều hơn vào nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính. 1- Những lý do rút lui của TT Trump TT Trump thường xuyên nhấn mạnh rằng Mỹ không nên gánh vác quá nhiều trách nhiệm tài chính trong các hiệp định quốc tế mà các quốc gia khác, đặc biệt là các nước phát thải lớn như TC, lại được "ưu đãi" không phải gánh vác trách nhiệm tương xứng. Ông cho rằng Hoa Kỳ đã chịu quá nhiều chi phí trong khi các quốc gia phát thải lớn như Trung Quốc và Ấn Độ không phải chịu áp lực tương tự. Mặc dù TC là một cường quốc kinh tế đứng thứ hai, chỉ sau Mỹ, nhưng trong Thượng đỉnh COP21, TC vẫn được xem như là một quốc gia đang phát triển được miễn trừ đóng góp cũng như không bị ràng buộc trong những quyết định về việc hạn chế khí phát thải cũng như tiếp tục các dự án xây dựng thêm những nhà máy nhiệt điện cho đến năm … 2050! TT Trump cho rằng Hiệp ước Paris yêu cầu các nước phát triển, đặc biệt là Mỹ, phải chi một khoản tiền lớn để giúp các quốc gia nghèo hơn nhằm chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. Trong khi đó, những quốc gia có lượng phát thải lớn lại không phải chịu áp lực tương tự. Điều này khiến ông cảm thấy rằng Hoa Kỳ đang bị yêu cầu đóng góp tài chính mà không nhận được sự công bằng. Trong khi rút khỏi hiệp ước, TT Trump thực sự nhắm đến việc thúc đẩy các nước phát thải lớn như TC và Ấn Độ phải thực hiện các biện pháp giảm phát thải khí CO2 tương ứng, đặc biệt trong bối cảnh những quốc gia này đang có sự gia tăng lớn về phát thải. Ông cho rằng những nước này không chịu đủ trách nhiệm và đã tận dụng chính sách của COP21 để không bị buộc phải giảm phát thải nghiêm chỉnh. 2- Hậu quả và ảnh hưởng của việc rút lui Mặc dù Hoa Kỳ rút khỏi hiệp ước, các tiểu bang và thành phố như California đã tự động cam kết tiếp tục thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Tuy nhiên, sự rút lui của Mỹ khỏi hiệp ước vẫn có ảnh hưởng tiêu cực đến những nỗ lực chung toàn cầu. Sự rút lui cũng tạo ra căng thẳng giữa Hoa Kỳ và các quốc gia khác, làm giảm sự hợp tác toàn cầu trong việc đối phó với biến đổi khí hậu. Mặc dù Trump có lý do để chỉ trích sự phân bổ không công bằng trong việc đóng góp tài chính và trách nhiệm giảm phát thải, nhưng việc rút khỏi COP21 cũng đồng nghĩa với việc Hoa Kỳ không tham gia vào nỗ lực toàn cầu để ứng phó với biến đổi khí hậu, điều này có thể ảnh hưởng lâu dài đến các mục tiêu bảo vệ môi trường. 3- Các chu kỳ tự nhiên của Trái Đất Có một số người và tổ chức cho rằng biến đổi khí hậu và sự hâm nóng toàn cầu có thể là một phần của chu kỳ tự nhiên của Trái Đất, bao gồm chu kỳ nóng và lạnh. Tuy nhiên, các nhà khoa học đại đa số đều đồng ý rằng phần lớn sự biến đổi khí hậu hiện nay là do hoạt động của con người, đặc biệt là sự phát thải khí nhà kính từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch (như than, dầu, khí) và sự phá rừng. Trái Đất thực sự đã trải qua nhiều chu kỳ biến đổi khí hậu trong lịch sử vận hành của chính trái đất, bao gồm các thời kỳ băng hà và các thời kỳ ấm hơn. Những chu kỳ này thường kéo dài hàng nghìn đến hàng triệu năm và liên quan đến các yếu tố tự nhiên như: • Chu kỳ Milankovitch: Đây là chu kỳ tự nhiên của Trái Đất liên quan đến sự thay đổi về độ nghiêng của trục Trái Đất, quỹ đạo xung quanh Mặt Trời và sự chuyển động của các đại lục. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến lượng năng lượng Mặt Trời mà Trái Đất nhận được, dẫn đến sự thay đổi về nhiệt độ. • Biến động núi lửa: Các vụ phun trào núi lửa lớn có thể thải ra một lượng lớn khí CO2 và các hạt bụi vào khí quyển, ảnh hưởng đến nhiệt độ toàn cầu trong một khoảng thời gian. • Sự thay đổi của các đại dương và dòng hải lưu: Sự thay đổi trong lưu thông đại dương có thể ảnh hưởng đến sự phân bố nhiệt độ trên toàn cầu và tạo ra các chu kỳ nóng lạnh, như El Niño và La Niña. 4- Sự khác biệt giữa chu kỳ tự nhiên và biến đổi khí hậu hiện nay: Dù Trái Đất đã trải qua các chu kỳ nóng và lạnh tự nhiên trong lịch sử, sự thay đổi nhiệt độ hiện nay đang diễn ra nhanh chóng và rõ rệt hơn rất nhiều so với các chu kỳ tự nhiên. Các nghiên cứu cho thấy: - Tốc độ thay đổi nhanh chóng: Nhiệt độ trung bình của Trái Đất đã tăng khoảng 1°C kể từ cuối thế kỷ 19 và hầu hết sự tăng nhiệt này đã xảy ra trong vài thập kỷ qua. Điều này không giống với các chu kỳ tự nhiên kéo dài hàng nghìn năm. - Mối liên hệ với khí nhà kính: Các nghiên cứu khí quyển cho thấy mức độ khí CO2 hiện nay cao hơn nhiều so với mức tự nhiên trong hàng trăm nghìn năm qua. Việc con người đốt nhiên liệu hóa thạch và các hoạt động khác đã thải ra một lượng lớn CO2, là một trong những yếu tố chính khiến nhiệt độ toàn cầu tăng. - Dự báo của mô hình khí hậu: Các mô hình khí hậu dự báo rằng nếu không có hành động giảm phát thải khí nhà kính, nhiệt độ toàn cầu sẽ tiếp tục tăng nhanh chóng, dẫn đến những ảnh hưởng lớn như mực nước biển dâng, các sự kiện thời tiết cực đoan và sự thay đổi hệ sinh thái. 5- Theo dõi tác động di cư Theo dõi các cuộc di cư của người Viking đến Iceland và xa hơn nữa, các động lực bao gồm các thay đổi chính trị và tình trạng quá tải dân số. Họ không di cư chỉ vì các chu kỳ lạnh, đặc biệt là vào cuối thế kỷ thứ 8. Hiện tượng di cư của người Viking, bao gồm cả việc định cư và di chuyển từ các vùng như Iceland, là kết quả của nhiều yếu tố phức tạp, trong đó khí hậu chỉ là một trong số đó. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý: a - Đa dạng yếu tố thúc đẩy di cư: Người Viking di cư không chỉ vì yếu tố khí hậu mà còn do các nguyên nhân kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa. Các cuộc xâm lược, việc tìm kiếm đất đai mới, tài nguyên, cũng như nhu cầu buộc phải rời bỏ vùng đất do áp lực nội bộ (như tranh chấp quyền lực hay dân số tăng nhanh) đều góp phần vào quá trình này. b - Khí hậu và thời kỳ đầu của thời đại Viking (cuối thế kỷ thứ 8 đến thế kỷ 11): Giai đoạn này không được xem là khởi đầu của một "chu kỳ lạnh" rõ rệt theo các nghiên cứu khí hậu hiện đại. Một số nghiên cứu cho rằng khí hậu ở Bắc Âu trong giai đoạn này tương đối ổn định hoặc thậm chí ấm áp hơn một chút, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hàng hải và định cư xa. c - Giai đoạn sau và các chu kỳ khí hậu: Mùa ấm Trung Cổ (Medieval Warm Period) diễn ra từ khoảng thế kỷ 10 đến thế kỷ 13 đã tạo điều kiện cho việc mở rộng định cư của người Bắc Âu ra các vùng xa như Greenland và thậm chí tới Bắc Mỹ (Vinland). Ngược lại, thời kỳ Little Ice Age (Tỷ lệ lạnh kéo dài từ khoảng thế kỷ 14 đến giữa thế kỷ 19) có thể đã tác động tiêu cực đến các nền văn minh Bắc Âu, nhưng mối liên hệ trực tiếp với việc di cư của người Viking từ Iceland về hướng Nam chưa được khẳng định rõ ràng trong các nghiên cứu lịch sử, và khí hậu. d - So sánh với hiện tượng nóng lên vào cuối thế kỷ 20: Cuối thế kỷ 20, sự nóng lên toàn cầu phần lớn được quy cho hoạt động của con người, đặc biệt là phát thải khí nhà kính, chứ không phải chỉ do chu kỳ tự nhiên. Việc nhận định rằng “chu kỳ nóng” bắt đầu vào cuối thế kỷ 20 theo một chu kỳ tự nhiên không hoàn toàn phù hợp với cơ sở khoa học hiện nay, khi các nhà nghiên cứu khẳng định sự tăng nhiệt gần đây là do tác động mạnh của con người lên khí quyển.Tuy nhiên, nhận định trên cũng vẫn chỉ là… những giả thuyết mà thôi! 6 - Kết luận: Mặc dù có những chu kỳ tự nhiên có thể ảnh hưởng đến khí hậu, sự thay đổi nhiệt độ hiện nay vẫn được cho là kết quả của hoạt động con người. Các nhà khoa học cảnh báo rằng nếu không hành động, hậu quả của sự biến đổi khí hậu có thể rất nghiêm trọng đối với môi trường và xã hội. Việc TT Donald Trump tuyên bố rút Hoa Kỳ khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris (COP21) vào tháng 6 năm 2017, và lập lại việc rút khỏi trên ngay sau khi nhậm chức Tổng thống ngày 20/1/2025. Đây không chỉ là một quyết định chính trị, mà còn phản ánh rõ nét cách nhìn của chính quyền ông đối với thương mại quốc tế, chủ quyền quốc gia, và vai trò của Hoa Kỳ trong các định chế toàn cầu. Theo lập luận của ông Trump, COP21 là một thỏa thuận “bất công” và gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là các ngành công nghiệp truyền thống như than đá, dầu mỏ, và thép. Ông cho rằng Thỏa thuận này cho phép các nước đang phát triển như TC và Ấn Độ tiếp tục phát thải nhiều hơn trong khi lại áp đặt gánh nặng nặng nề lên Hoa Kỳ, một nền kinh tế đã đi đầu trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Trump cũng nhấn mạnh yếu tố “nước Mỹ trên hết” (America First), một học thuyết mà ông xử dụng để đánh giá mọi chính sách quốc tế dựa trên lợi ích trước mắt của nước Mỹ, bất kể hậu quả dài hạn cho môi trường toàn cầu. Ông xem COP21 như một công cụ để các nước khác tận dụng thiện chí và tài lực của Mỹ mà không đóng góp công bằng,đặc biệt khi thỏa thuận không có cơ chế ràng buộc pháp lý mạnh mẽ. Bên cạnh đó, việc rút khỏi COP21 còn là hành động biểu tượng nhằm thể hiện sự hoài nghi của Trump đối với khoa học khí hậu chính thống, cũng như mong muốn đảo ngược các chính sách môi trường của người tiền nhiệm Barack Obama. Ông từng mô tả biến đổi khí hậu là “trò lừa đảo” (hoax) và cho rằng các biện pháp giảm phát thải sẽ làm mất việc làm, giảm năng suất và suy yếu khả năng cạnh tranh của Mỹ. Tóm lại, quyết định rút khỏi Thỏa thuận Paris không chỉ đơn thuần là rút khỏi một hiệp định môi trường, mà còn là một sự phủ định vai trò lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ trong vấn đề khí hậu. Nó phản ánh sự ưu tiên tuyệt đối cho lợi ích kinh tế quốc nội, sự hoài nghi với các định chế toàn cầu, và niềm tin rằng Hoa Kỳ nên định đoạt con đường riêng thay vì bị ràng buộc bởi các cam kết đa phương. Đây là một trong những quyết sách gây tranh cãi nhất trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, vừa được tán thưởng bởi giới công nghiệp, vừa bị lên án bởi cộng đồng khoa học và các quốc gia đồng minh. Bạn nghĩ gì về quyết định trên của TT Trump? Mai Thanh Truyết Hạ chí – 22-6-2025 .