Globalists là Nhóm tự phát hay có tổ chức và có đường lối rõ rệt?

 

Trong bối cảnh thế giới biến chuyển mạnh về công nghệ, tài chính và địa chính trị, khái niệm “Globalists” xuất hiện ngày càng dày đặc trong các thảo luận quốc tế. Dù cách gọi khác nhau, từ “elite toàn cầu”, “tập đoàn siêu quốc gia”, “liên minh hậu quốc gia” đến “lực lượng toàn cầu hóa”, điểm chung vẫn là một mạng lưới quyền lực xuyên biên giới có tác động mạnh đến chính sách, kinh tế, khoa học và truyền thông toàn cầu.

 

Bản chất của Globalists - Mạng lưới quyền lực mềm trong thời đại toàn cầu hóa. điều quan trọng nhất cần khẳng định ngay từ đầu, Globalists không phải là một “tổ chức bí mật” có cơ cấu lãnh đạo, mà là một mạng lưới lợi ích toàn cầu, hình thành tự nhiên từ sự mở rộng của thị trường, khoa học và truyền thông trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Mạng lưới này gồm các thành phần chủ chốt:

 

1. Các tập đoàn đa quốc gia: Big Tech (Google, Meta, Apple), Big Pharma, Big Finance (BlackRock, Vanguard), Big Food.
2. Các định chế quốc tế: IMF, World Bank, WHO, UN, WEF.
3. Các quỹ từ thiện – đầu tư: Gates Foundation, Rockefeller, Open Society…
4. Giới tư tưởng và học thuật: đại học lớn, think tanks chiến lược.
5. Truyền thông quốc tế chủ lưu: CNN, BBC, Reuters…

 

Sức mạnh của họ không nằm ở số lượng mà ở:

 

• Quy mô tài chính vượt qua GDP của nhiều quốc gia.
• Ảnh hưởng trên hạ tầng kỹ thuật số toàn cầu.
• Khả năng định hình chuẩn mực quốc tế.
• Tính liên kết giữa tập đoàn – học thuật – truyền thông – tổ chức quốc tế.

 

Vì thế, Globalists không cai trị bằng mệnh lệnh mà bằng thiết lập hệ thống, khiến các quốc gia nhỏ phải vận hành theo khuôn mẫu đã định.Theo đánh giá từ các nghiên cứu, phân tích chính trị, kinh tế, và các nguồn học thuật/đặc vụ quan sát về Nhóm Globalists, có thể tóm tắt như sau:

1-    Tính tổ chức:

 

Không phải hoàn toàn tự phát: Nhóm này không chỉ là các cá nhân hoặc tổ chức rời rạc, mà là một mạng lưới kết nối chặt chẽ giữa các quỹ tài chính, tập đoàn đa quốc gia, tổ chức phi chính phủ, môt số tỷ phú, nguyên thủ quốc gia, và một số cơ quan quốc tế.

 

Có phần cấu trúc linh hoạt: Họ ít khi công khai tổ chức theo kiểu “đảng phái” nhưng hoạt động thông qua hội nghị, ủy ban, think-tank, các hiệp hội kinh tế, và các diễn đàn quốc tế. Ví dụ: World Economic Forum (WEF), IMF, WTO, các quỹ đầu tư toàn cầu.

 

2-     Đường lối và chiến lược

 

Nhóm Globalists  đặt trọng tâm vào việc thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế, chính trị, và công nghệ theo hướng thuận lợi cho dòng vốn, lợi nhuận, và quyền lực tập trung. Hỗ trợ các chính sách mở cửa thị trường, chuẩn hóa luật pháp, và định hình tiêu chuẩn toàn cầu về thương mại, môi trường, lao động, dữ liệu…Họ thường tập trung vào việc kiểm soát các yếu tố chiến lược như tài chính, năng lượng, thông tin, công nghệ cao.

 

Đặc biệt, họ thường bàn thảo trong âm thầm, bí mật, và ít lộ diện hay công bố chính thức. Họ trao đổi và hình thành chính sách qua các diễn đàn quốc tế, các nhóm nghiên cứu chuyên sâu, hội nghị quốc tế về tài chính, môi trường, kinh tế, thậm chi đôi khi đua ra quan điểm trong các lãnh vực tôn giáo.

 

3-    Lãnh vực hoạt động theo mạng lưới

 

Họ không xuất hiện qua hình thức chủ động như “một đầu não duy nhất” mà ẩn hiện dưới dạng mạng lưới nhiều trung tâm ảnh hưởng, có thể điều phối chiến lược toàn cầu thông qua ảnh hưởng chính trị, kinh tế, thay vì ra lệnh trực tiếp. Họ tận dụng công cụ tài chính, truyền thông, giáo dục, và chính sách quốc tế để thúc đẩy mục tiêu, thường rất linh hoạt và khó theo dõi trực tiếp. Vũ khí duy nhứt của họ là …dùng áp lực tài chính cho mọi thương thảo!

 

Tóm lại, Nhóm Globalists không phải tự phát, cũng không phải một tổ chức bí mật duy nhất, nhưng là mạng lưới quốc tế có đường lối chiến lược dài hạn. Họ hoạt động tinh vi, linh hoạt, và đa chiều, vì vậy để giảm tác động tiêu cực cần hiểu rõ cấu trúc và chiến lược của họ, đồng thời xây dựng chủ quyền, năng lực nội địa và đa phương ngoại giao. Và nguy cơ lớn nhứt là quốc gia mất dần năng lực tự chủ mà không nhận ra, vì sự lệ thuộc diễn ra từ từ, thông qua chuẩn mực, luật lệ và hạ tầng kỹ thuật số.

 

4-    Các tác động tiêu cực tiềm ẩn của Nhóm Globalists

Nhóm Globalists, theo nhiều nghiên cứu, có thể tạo ra những tác động tiêu cực đến các quốc gia qua các lãnh vực như:

·       Kinh tế và chính trị phụ thuộc như thúc đẩy tự do hóa kinh tế, mở cửa thị trường quá sớm, làm mất chủ quyền kinh tế, hoặc thúc đẩy các chính sách ưu tiên lợi nhuận toàn cầu, có thể làm giảm năng lực phát triển các ngành công nghiệp nội địa của quốc gia mà họ nhắm đến.

 

·       Trong chiều hướng làm suy giảm năng lực quản trị nội bộ của một quốc gia, họ luôn áp lực về “chuẩn hóa” luật pháp (theo quan điểm và đường lối của họ), và quản trị theo tiêu chuẩn quốc tế có thể làm giảm linh hoạt trong chính sách nội bộ.

 

·       Với họ, hệ thống giáo dục, khoa học và công nghệ của quốc gia sẽ bị dẫn dắt theo hướng phù hợp với lợi ích toàn cầu, nhưng không phải là ưu tiên của quốc gia.

 

·       Về ảnh hưởng văn hóa, xã hội, họ thúc đẩy các giá trị, trào lưu, và mô hình xã hội “toàn cầu” có thể làm mai một bản sắc văn hóa dân tộc của một quốc gia.

·       Quan trọng hơn cả là họ luôn tạo ra mâu thuẫn giữa giàu và nghèo trong các tầng lớp dân cư, tạo ra bất bình đẳng, tạo tầng lớp giàu mới gắn với lợi ích toàn cầu, cách ly phần đông dân cư.

·       Về nguy cơ an ninh địa chính trị, họ biến một số nước trở thành “quỹ đạo lệ thuộc” về quân sự, công nghệ hoặc thông tin, làm suy giảm khả năng tự chủ chiến lược của chính quốc.

·        Nhiều tiêu chuẩn quốc tế do các nước giàu đề nghi và có tính áp đặt như tiêu chuẩn khí thải “Net Zero 2050”, ESG, lao động 4.0 vô hình chung trở thành rào cản phát triển đối với các nước đang phát triển. Các quốc gia này buộc phải chạy theo yêu cầu mà không có đủ vốn, công nghệ, hạ tầng cơ sở, và nhứt là nguồn nhân lực. Nếu áp dụng quá nhanh, họ bị mất sức cạnh tranh ngay trên sân nhà.

·        Khi chuẩn mực quốc tế trở thành điều kiện bắt buộc, các nước nghèo không còn lựa chọn nào khác ngoài việc vay vốn từ WB, IMF, mua công nghệ từ các tập đoàn lớn, thuê tư vấn quốc tế để đáp ứng tiêu chuẩn. Điều này làm suy yếu khả năng tự chủ của quốc gia.

·        Việc hình thành tầng lớp tinh hoa bản địa mang tư duy “ngoại nhập” có thể là một chiếc bẫy sập cho quốc gia. Vì, các chương trình đào tạo, học bổng, viện trợ, tư vấn chính sách từ các định chế quốc tế tạo ra một nhóm “local elites” - tinh hoa bản địa có thể có xu hướng ưu tiên mô hình quốc tế, coi nhẹ bản sắc dân tộc và năng lực địa phương, thiếu khả năng “làm chính sách phù hợp Việt Nam”. Nên nhớ, sự lệch pha giữa tư duy tinh hoa và thực tiễn quốc gia là vấn đề nghiêm trọng.

Một khi tiêu chuẩn quốc tế chi phối mọi lĩnh vực từ môi trường, năng lượng đến giáo dục, công nghệ, quốc gia sẽ bị mất quyền quyết định lộ trình, quyền quy hoạch ưu tiên, và quyền bảo vệ ngành công nghiệp nội địa.

5- Giải pháp giảm thiểu hoặc triệt hạ tác động tiêu cực        

Qua những tác động tiêu cực lên các quốc gia mà Nhóm Globalists nhắm đến, thiết nghĩ các quốc gia cần nên đề cao cảnh giác trong lãnh vực bảo vệ chủ quyền quốc gia bằng cách tăng cường chủ quyền kinh tế như kiểm soát các thương vụ mua bán, sáp nhập có yếu tố ngoại quốc, hay hạn chế các khoản vay mượn và đầu tư có ràng buộc quá mức về điều kiện chính trị và kinh tế.

Một khi có thương thảo đầu tư có tính cách quốc gia, cần phải lưu ý về luật bảo vệ các ngành trọng yếu trong quốc nội như đặt ưu tiên công nghiệp nội địa, năng lượng, hạ tầng chiến lược, và kiểm soát dòng chảy dữ liệu, bảo vệ thông tin quốc gia.

Muốn được “ngang hàng” thương thảo với các nhóm tài phiệt trên, quốc gia cần phát triển tiềm năng của nội địa điển hình như khoa học, công nghệ; đầu tư mạnh vào R&D, đổi mới sáng tạo để giảm phụ thuộc công nghệ nước ngoài;  xây dựng chương trình đào tạo theo nhu cầu quốc gia, không chỉ theo chuẩn toàn cầu.

Về mặt ngoại giao quốc tế, chiến lược ngoại giao đa phương sẽ là một chiến lược tối ưu như việc thành lập Liên minh khu vực nhằm tăng việc hợp tác với các nước có lợi ích tương đồng để cân bằng áp lực từ các tổ chức toàn cầu. Cũng cần nên tham gia các diễn đàn toàn cầu nhưng bảo vệ quyền lợi quốc gia, không để bị dẫn dắt một chiều.

Về nội trị, thiết nghĩ cũng cần nên cải thiện hệ thống chính trị như minh bạch hóa cung cách quản trị quốc gia, chống tham nhũng triệt để và tăng sự minh bạch, hạn chế “lợi ích nhóm toàn cầu” lộng hành trong nội bộ. Từ đó, sẽ làm tăng khả năng quyết định độc lập, giảm tác động từ các công ty đa quốc gia và quỹ tài chính quốc tế.

Cũng cần nên hiểu là việc hoàn toàn triệt hạ Nhóm Globalists là không thực tế trong thế giới hiện nay, mà thay vào đó, là giảm thiểu tác động tiêu cực và biến sức ép thành lợi thế quốc gia mới là cách khả thi.

6-    Thay lời kết

Chiến lược làm giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của Nhóm Globalists – Toàn cầu hóa nhằm bảo vệ quốc gia bao gồm:

·        Việc các quốc gia cần có chủ quyền mạnh mẽ nhưng linh hoạt, vừa bảo vệ nội lực, vừa khai thác cơ hội toàn cầu.

 

·        Tăng khả năng tăng cường năng lực quốc nội, kinh tế, công nghệ, chính sách, văn hóa.

 

·        Việc kiểm soát thông tin và tác động xã hội từ bên ngoài nhằm tránh sự lệ thuộc tư tưởng, giá trị, dữ liệu xâm nhập hay áp đặt từ tài phiệt quốc tế luôn là ưu tiên hàng đầu của những quốc gia trong khi tiếp cận với họ.

·        Chiến lược ngoại giao đa phương nhằm tạo thế cân bằng, không để dễ dàng bị dẫn dắt một chiều ngay từ buổi đầu tiên tiếp xúc.

Có được như vậy, ảnh hưởng tiêu cực của Globalists sẽ được giảm thiểu tối đa, nếu không nói là triệt tiêu hoàn toàn, cũng như thoát khỏi sự lệ thuộc vào họ.

Độc lập dân tộc là chìa khóa cho mọi thương thảo toàn cầu.

Mai Thanh Truyết

Houston – Tháng 11-2025

 

CẢM NGHĨ CỦA MỘT NGƯỜI KHÔNG KITÔ GIÁO

VỀ NGÀY LỄ TẠ ƠN VÀ ĐỨC TIN THIÊN CHÚA

 

Ngày Lễ Tạ Ơn -Thanksgiving là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của văn hóa Hoa Kỳ. Dù bắt nguồn từ niềm tin Kitô giáo của những người Thanh Giáo - Pilgrims đặt chân lên vùng đất Plymouth bốn thế kỷ trước, lễ này đã vượt khỏi biên giới tôn giáo để trở thành một ngày kỷ niệm mang giá trị chung của con người là biết ơn sự sống.

Là một người không theo Kitô giáo, tôi luôn quan sát Ngày Lễ Tạ Ơn với một cảm giác vừa gần gũi vừa lạ lẫm. Gần gũi vì ai cũng có thể hiểu, cảm, và chia sẻ với tinh thần biết ơn, Lạ lẫm vì ngày lễ này gắn liền với những lời cầu nguyện dâng lên Thiên Chúa, một thực thể mà tôi không theo, không thờ, nhưng vẫn nhìn với sự tôn trọng.

Sự giao thoa giữa người có đức tin và người đứng ngoài niềm tin chính là điều thôi thúc tôi viết lên bài viết này nhằm mục đích để tìm hiểu xem người không Kitô giáo có thể gặp gỡ đức tin Thiên Chúa ở điểm nào, và làm thế nào để Ngày Lễ Tạ Ơn trở thành một không gian chung của nhân loại, không phân biệt tín ngưỡng.

   1- Nền tảng của Lễ Tạ Ơn từ lời cầu khẩn đến bản sắc chung

Nguồn gốc của Lễ Tạ Ơn không thể tách rời khỏi tôn giáo. Pilgrims – những người Thanh Giáo Anh – đã rời lục địa châu Âu vì muốn được thờ phượng Thiên Chúa theo cách của họ. Cuộc vượt biển khốc liệt cướp đi một nửa nhóm người vào mùa đông đầu tiên trên đất Mỹ tàn khốc, và mùa gặt đầu tiên năm 1621 đánh dấu khoảnh khắc họ cúi đầu cảm tạ Chúa trước khi bắt đầu một hành trình mới.

Nhưng điều đáng nói hơn là, ngay cả khi chiếc rễ của Lễ Tạ Ơn nằm sâu trong lòng Kitô giáo, chiếc thân và tán lá của nó đã vươn ra bao phủ toàn xã hội Mỹ. Người theo Do Thái giáo, Islam, Phật giáo, Ấn giáo, hay hoàn toàn vô thần đều có thể cảm nhận ngày lễ này như một dịp đoàn tụ gia đình, một thời điểm suy tư, một khoảnh khắc làm chậm nhịp sống để nhìn lại chính mình.

Tôi nhận ra rằng một giá trị tôn giáo, khi qua thời gian, có thể trở thành giá trị văn hóa. Và văn hóa thì luôn rộng mở hơn tôn giáo, vì nó thuộc về cộng đồng chứ không chỉ một đức tin.

Thanksgiving không chỉ là một nghi thức tôn giáo hay sự kiện lịch sử. Đây là ngày lễ phản ánh sâu sắc bản chất và tinh thần Mỹ theo nhiều góc cạnh khác nhau.

Giá trị “biết ơn” là nền tảng đạo đức của xã hội Mỹ

Người Mỹ xem Thanksgiving như thời điểm nhìn lại hành trình một năm: công việc, sức khỏe, gia đình, khó khăn và thành tựu. Truyền thống “nêu lời tạ ơn” trong bữa ăn là nghi thức gia đình được gìn giữ ở hầu hết các tiểu bang, từ thành thị đến nông thôn.

Tinh thần này được dạy cho trẻ em từ cấp tiểu học như một giá trị đạo đức căn bản về lòng biết ơn là cách kết nối con người với nhau và với đất nước.

Thanksgiving như chất keo gắn kết gia đình

Đây là kỳ lễ có lượng người Mỹ di chuyển lớn nhất trong năm, vượt cả Giáng sinh. Các thành viên trong gia đình, dù đi học xa hay đi làm ở bang khác, đều cố gắng trở về nhà. Bữa ăn với gà tây, khoai tây nghiền, nước sốt cranberry và bánh bí rợ trở thành biểu tượng của sự đoàn tụ.

Giữa một xã hội năng động, đôi khi căng thẳng, Thanksgiving đóng vai trò tạo ra không gian “tạm dừng” để kết nối với nhau.

Các nhà xã hội học Mỹ nhận xét rằng Lễ Tạ Ơn giúp chúng ta giảm căng thẳng xã hội, tăng mức độ kết nối cộng đồng, và là dịp để nuôi dưỡng cảm giác an toàn (social safety).

Đó là dịp để mọi người nhìn nhận những khó khăn đã vượt qua và củng cố niềm hy vọng cho tương lai. Và những giá trị trên vẫn còn ảnh hưởng cho đến ngày nay. Tuổi trẻ Mỹ vẫn còn xem đó là những chuẩn mực trong đời sống trong xã hội ngày hôm nay.

Thanksgiving qua nhận thức lịch sử vẫn mang giá trị tích cực trong đời sống.

Vì Thanksgiving cũng là dịp người Mỹ suy ngẫm về quan hệ với người bản địa. Ngày nay, một số cộng đồng bản địa tổ chức National Day of Mourning - Ngày Tang thương Quốc gia, để tưởng nhớ những bi kịch mà họ trải qua sau khi người châu Âu đến.

Điều này giúp xã hội Mỹ nhìn nhận lịch sử phức tạp hơn và hướng tới sự công bằng trong ký ức tập thể.

Thanksgiving gắn liền với hình ảnh của một xã hội đa sắc tộc nhưng có chung giá trị, một tinh thần tự lực, vượt khó và tạ ơn, cũng như khát vọng xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.

Đó chính là những tầng lớp ý nghĩa sâu xa hợp thành American Dream – Giấc mơ Mỹ.

Thanksgiving là sự giao hòa giữa lịch sử và văn hóa, giữa ký ức của người Pilgrims và hành trình dựng nước của người Mỹ hiện đại. Nó không chỉ là một ngày lễ, mà là một không gian tinh thần để người Mỹ dừng lại, biết ơn, yêu thương, đoàn kết và tiếp tục tiến về phía trước.

Biết ơn quá khứ – Trân quý hiện tại – Nuôi hy vọng cho tương lai.

Thanksgiving trong xã hội Mỹ hiện đại

Ngày nay, Thanksgiving là ngày quây quần bên bàn ăn gia đình. Trong sự đơn giản đó, có một ý nghĩa rất sâu xuất hiện ở Ngày Tạ Ơn rằng gia đình là nơi chữa lành, và biết ơn là nền tảng của hạnh phúc.

Lễ Tạ Ơn không chỉ là nghi thức tôn giáo hay lịch sử; nó đã trở thành một phần của tâm hồn Mỹ. Đây là ngày nhìn lại một năm đã qua với những thành công, mất mát và hy vọng, với sự trân quý những giá trị mình đang có, và chính sự nhắc nhở mình tiếp tục đi về phía trước với lòng biết ơn trong tâm khảm.

Đối với trẻ em Mỹ, trường học là nơi đầu tiên dạy các em nói lời “thank you”. Còn Thanksgiving là ngày để biến lời cảm ơn ấy thành hành động, thành ý nghĩa thực sự của cuộc sống.

        2- Đức tin Thiên Chúa dưới nhãn quan người ngoại đạo

Là người không theo Thiên Chúa giáo La Mã hay Tin Lành, tôi nhiều lần tự hỏi:”Người có đạo cảm tạ Thiên Chúa theo cách nào?” Và liệu điều ấy có liên quan gì đến đời sống tinh thần của tôi hay không?

Điều khiến tôi suy nghĩ nhất là cách người Kitô hữu nhìn cuộc sống:

• Thành công là ơn ban đến từ Chúa;
• Thất bại là bài học có chủ đích do Chúa quyết định;
• Nỗi đau là phần của thử thách của Chúa nhằm tinh luyện tâm hồn;
• Mỗi dòng sông, ngọn gió đều mang bóng dáng của Chúa, Đấng Tạo Hóa.

 

Một thế giới quan mang tính tôn giáo như vậy tạo cho những người Kitô hữu một điểm tựa bình an mà người ngoại đạo như tôi không có.

Tôi không tin vào Thiên Chúa theo cùng cách họ tin, nhưng tôi hiểu rằng con người, trước vô vàn biến động trong cuộc đời, luôn cần một trung tâm tinh thần để không bị cuốn trôi, hay bị bỏ rơi.

Người Kitô hữu tìm thấy trung tâm ấy trong Thiên Chúa.

Tôi và những người ngoài Kitô giáo tìm thấy trung tâm ấy trong

truyền thống, đạo đức, triết học, hoặc đơn giản là lòng nhân ái.

 

Nhưng dù khác nhau về nguồn gốc, những trung tâm ấy lại gặp nhau ở điểm chung: sự tôn trọng sự sống. Và do đó, Lễ Tạ Ơn, vốn khởi từ niềm tin vào Thiên Chúa, trở thành dịp để mọi người, dù không chia sẻ đức tin, vẫn có thể đồng cảm với tinh thần biết ơn.

        3- Bản chất nhân bản của sự biết ơn không thuộc riêng cho một tôn giáo nào

Nếu bỏ đi lớp vỏ tôn giáo, vật chất, ẩm thực, hay những nghi thức được xã hội hóa, Lễ Tạ Ơn chỉ còn lại một ý nghĩa duy nhất.

Đó là cảm ơn những điều vượt khỏi tầm tay mình.

Không ai tự chọn nơi mình sinh ra.

Không ai tự tạo ra sự sống cho chính mình.

Không ai kiểm soát hoàn toàn những cơ hội đến trong đời.

Những điều đó buộc ta phải nhìn nhận rằng, có những lực đẩy vô hình như lịch sử, hoàn cảnh, cộng đồng, gia đình, nhân duyên. Tất cả đã tạo nên chính ta hôm nay.

Biết ơn là hành động để mỗi người trong chúng ta nhận ra rằng con người không phải một cá thể cô lập. Nó nhắc ta nhớ là ta gắn bó với người khác, ta nợ những người đã đi trước, ta phụ thuộc vào cộng đồng và môi trường thiên nhiên, và sau cùng, ta tồn tại trong một mạng lưới rộng lớn hơn cái tôi của chính mình.

Ở điểm này, tinh thần của Lễ Tạ Ơn hoàn toàn tương thích với triết học Đông phương: vô thường, vô ngã, nhân duyên, lòng hiếu kính.

      4- Khoảnh khắc thiêng liêng trước bàn ăn – Sự giao thoa giữa tôn giáo và nhân bản

Có nhiều lần tôi tham dự những bữa tiệc Tạ Ơn tại nhà bạn bè là người Kitô hữu. Trước khi bắt đầu bữa ăn, họ nắm tay nhau, cúi đầu và đọc lời tạ ơn Thiên Chúa. Tôi không cầu nguyện theo họ, nhưng tôi lắng nghe trong sự kính trọng. Và thật lạ, tôi cảm nhận được điều thiêng liêng, một sự thiêng liêng không phải của giáo lý, mà của tình người.

Điều đó làm tôi nhận ra rằng:”Nghi thức tôn giáo, khi đặt vào khung cảnh gia đình và tình thân, không còn là hàng rào chia cách tôn giáo, mà trở thành nhịp cầu nhân bản.”

Thiêng liêng không chỉ đến từ đức tin, mà còn từ sự chân thành.

Người Kitô hữu tạ ơn Thiên Chúa của họ.

Tôi tạ ơn cuộc đời bằng ngôn ngữ của riêng mình.

 

Nhưng lòng biết ơn, dù hướng về ai, về đấng tối cao nào, vẫn làm tâm hồn ta trở nên nhẹ nhõm và rộng mở.

       5- Tạ ơn như một cầu nối liên tôn trong xã hội đa dạng

Hoa Kỳ là một quốc gia đa văn hóa, đa tôn giáo. Sống lâu ở đây, tôi nhận thấy rằng Lễ Tạ Ơn là một trong số rất ít ngày lễ, không chia rẽ, không độc quyền, không áp đặt, không đòi hỏi hay yêu cầu phải tin điều gì, và cũng không xóa bỏ dấu vết tín ngưỡng của mình.

Lễ Tạ Ơn giống như một cây cổ thụ, nhưng tán lá che mát cho tất cả. Người theo đạo Do Thái, Islam, Ấn giáo, Phật giáo, Kitô giáo, Tin Lành hay hoàn toàn chẳng tin gì cả… đều có thể tìm thấy một phần của mình trong tinh thần của ngày lễ nầy.

Tạ ơn vì gia đình.

Tạ ơn vì sức khỏe.

Tạ ơn vì những cơ hội mình may mắn có được.

Tạ ơn vì những thử thách giúp mình trưởng thành.

 

Đức tin Kitô giáo trao cho Lễ Tạ Ơn nền móng, nhưng khắp nhân loại đã trao cho Lễ Tạ Ơn chiều sâu trong ý nghĩa.

        6- Cảm nhận triết học của lòng biết ơn

Biết ơn, ở chiều sâu triết học, là hành động làm giảm cái tôi. Nó nhắc ta rằng ta không phải là trung tâm của vũ trụ. Nó giúp ta sống hòa hợp hơn với người khác và với chính mình.

Người Kitô hữu có thể nói:“Tất cả là ý Chúa.”

Người ngoài Kitô giáo có thể nói:“Tất cả là duyên và nghiệp, là bản chất vô thường của đời sống.”

Nhưng bản chất thực sự của những lời ấy giống nhau. Vì con người, dù có tin hay không, đều cần học cách khiêm nhường trước những gì mình không thể kiểm soát.

Lòng biết ơn vì vậy là một đức tính phổ quát, vượt khỏi mọi truyền thống tôn giáo.

      7- Thay lời kết: Lễ Tạ Ơn như một nghệ thuật sống chung

Với tôi, Ngày Lễ Tạ Ơn mang ý nghĩa sâu xa hơn một bữa ăn sum họp. Nó là khoảnh khắc để dừng lại giữa nhịp sống xã hội hỗn độn, để nhìn lại những gì đã nâng đỡ mình, và để thấy rằng cuộc đời này, dù bất toàn, vẫn đầy điều đáng trân trọng.

Tôi không đi nhà thờ mỗi Chủ Nhật, không đọc Kinh Thánh, không gọi Thiên Chúa bằng tiếng Cha, nhưng tôi tôn trọng niềm tin của người Kitô hữu và nhận ra rằng từ đức tin ấy, họ đã góp phần tạo nên một truyền thống biết ơn, truyền thống mà cả những người không có đức tin tôn giáo cũng có thể thừa hưởng và gìn giữ.

Trong một thế giới ngày càng phân liệt bởi sự khác biệt tôn giáo, chính trị và văn hóa, Lễ Tạ Ơn nhắc chúng ta rằng:”Con người vẫn có thể gặp nhau nơi lòng biết ơn.”
Và chính điều đó giúp chúng ta sống chung trong hòa bình, điều mà không một tôn giáo hay triết học nào có thể độc quyền.

Người có đạo tạ ơn Thiên Chúa.

Người không đạo tạ ơn đời sống.

Nhưng khi cả hai cùng cúi đầu trong tĩnh lặng, họ đang đứng cạnh nhau hơn bao giờ hết.

Mai Thanh Truyết

Cảm nhận Ngày Lễ Tạ Ơn

Houston – 27-11-2025

 

 

 

Thưa Quý vị,

Nhân Ngày Lễ Tạ Ơn năm nay 2021, người viết xin gửi một bài về một nét sống, một hình thức văn hóa đặc biệt của người Thụy Điển và các quốc gia Bắc Âu. Một lối sống:” “Not too little. Not too much. Just right.” đã là “kim chỉ nam” cho họ hàng ngàn năm qua.

Xin Quý vị một chút lắng lòng nhìn lại chính mình đã sống, đã nghĩ, đã làm gì …cho chính mình, người thân của mình, và tha nhân từ khi hiện diện trên cõi Ta Bà nầy…

 

***

Lagom – Một nếp sống đẹp của người Thụy Điển

 Lagom - Bí quyết để có được sự hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại của người Thụy Điển:  Không quá thừa, không quá thiếu, chỉ cần vừa đủ.

Trong một thế giới có nhịp độ sống nhanh, bạn sẽ trở nên tuyệt vời nếu bạn có thể sống chậm lại và tận hưởng một cuộc sống với ít áp lực hơn, ít căng thẳng hơn và có nhiều thời gian hơn cho mọi thứ bạn yêu thích và yêu thích phải không?

Về bản chất, lagom có nghĩa là tận hưởng một cuộc sống đơn giản, tìm kiếm sự cân bằng trong mọi khía cạnh của cuộc sống và tập trung vào những gì thực sự quan trọng khiến bạn hạnh phúc.

Lagom - Từ đơn độc nầy, gói gọn toàn bộ triết lý dân chủ xã hội của Thụy Điển về cuộc sống rằng:”mọi người nên có đủ nhưng không quá nhiều - that everyone should have enough but not too much.”

Tại văn phòng, những chuyên gia làm việc chăm chỉ - nhưng không làm tổn hại đến những phần khác trong cuộc sống của họ. Thay vì đốt cháy bản thân với một tuần làm việc 60 giờ và sau đó bị căng thẳng, lagom khuyến khích sự cân bằng và sống ở đâu đó ở giữa - living somewhere in the middle.

Các tính năng khác bao gồm tiết kiệm, giảm căng thẳng, tạo ra sự cân bằng hoàn hảo giữa công việc và giải trí và tập trung vào các mối quan tâm về môi trường và tính bền vững.

Câu tục ngữ cổ điển của Thụy Điển, “Lagom är bäst”, nghĩa đen là, “Lượng vừa đủ là tốt nhất” nhưng cũng được dịch là “Đủ tốt như một bữa lễ lạc” và “Có đức có chừng mực”. “Enough is as good as a feast” and “There is virtue in moderation”.

Đến đây, chắc bạn đang tập thể dục lagom nhiều mặt trong cuộc sống của bạn rồi.

Nếu có một từ để định nghĩa cuộc sống hiện đại của chúng ta ngày nay, thì đó chính là thừa thãi. Chúng ta đang sở hữu quá nhiều thứ, thậm chí cả những thứ chúng ta chẳng bao giờ cần đến. Bên cạnh đó, suy nghĩ về một cuộc sống hoàn hảo vô hình đã tạo ra cho chúng ta quá nhiều áp lực.

·       Bạn đã bao giờ ngắm nghía cuộc sống của một người hoàn toàn lạ trên Facebook, Instagram và rồi ao ước rằng mình cũng như họ?

·       Bạn đã bao giờ mua những bộ cánh đắt tiền nhưng rồi để chúng trong tủ quần áo đến cả năm trời không mặc lấy một lần?

·       Bạn đã bao giờ cảm thấy quá mệt mỏi với việc chạy đua theo chủ nghĩa vật chất, để lấp đầy cuộc sống của bản thân trong khi tâm hồn thì lại thiếu thốn?

 

Đây là lúc bạn cần biết đến Lagom - bí quyết sống hạnh phúc của người Thụy Điển.

Đối với người Thụy Điển, lagom là một lối sống, một thói quen của tâm trí. "Có một tư duy bên trong về sự chấp nhận và hài lòng ở Thụy Điển. Đó là một phần của bí quyết để trở nên hạnh phúc - đừng ám ảnh về điều đó.

Triết lý của lagom rất đơn giản và cung cấp một giải pháp thay thế cho ý tưởng ‘luôn tìm kiếm điều tốt nhất tiếp theo.

Khái niệm này khuyến khích sự cân bằng tổng thể trong cuộc sống của chúng ta: mọi thứ ở mức độ vừa phải.

Nó đối lập với chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa tiêu dùng.

1-    Lagom là gì?

Bí quyết để có được sự hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại của người Thụy Điển: Không quá thừa, không quá thiếu, chỉ cần vừa đủ. Lagom (phát âm là lah-gom) có nghĩa là không quá thừa cũng không quá thiếu, chỉ vừa đủ. Về bản chất, lagom có nghĩa là tận hưởng một cuộc sống đơn giản, tìm kiếm sự cân bằng trong mọi khía cạnh của cuộc sống và tập trung vào những gì thực sự quan trọng khiến bạn hạnh phúc.

Lagom có nghĩa là biết được điều gì là thiết yếu trong cuộc sống của bạn và biết những thứ không thực sự cần đến. Người Thụy Điển coi lagom như là một kim chỉ nam trong cuộc sống. Một số ý kiến cho rằng lagom có thể là một lối sống tiêu cực, bởi nó dựa trên sự chối bỏ vật chất. Tuy nhiên, với sự bền bỉ chứng minh, người Thụy Điển đã cho chúng ta thấy lagom đã thực sự cải thiện cuộc sống bằng cách nắm lấy sự "vừa đủ".

2-    Sống lagom tại nhà

Càng tiến gần đến thế giới hiện đại, càng chạy đua theo những lợi ích xã hội, chúng ta càng muốn trở về với những thứ giản đơn và cũ kĩ. Lagom hướng bạn nắm giữ lấy niềm vui và loại bỏ những điều phiền phức, thừa thãi.

Ở Thụy Điển, bạn có thể thấy rằng người ta dường như hoàn toàn hạnh phúc trong những ngôi nhà nhỏ chỉ bằng 1/3 kích thước của những ngôi nhà ở Mỹ. Chúng ta có thực sự cần những ngôi nhà to rộng và phải lấp đầy nó bằng nhiều thứ khác, đồng thời mất quá nhiều thời gian để dọn dẹp trong khi chúng ta có thể sống hoàn toàn ổn trong một ngôi nhà chỉ bằng một nửa?

Bí quyết để có được sự hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại của người Thụy Điển: Không quá thừa, không quá thiếu, chỉ cần vừa đủ

Một chút "lộn xộn" không phải lúc nào cũng là một điều tồi tệ. Nếu bạn có được niềm vui thực sự từ một tủ sách đầy những đồ lặt vặt hoặc một ngăn kéo chứa đầy những cây bút yêu thích của mình, thì hãy cứ làm như vậy. Chỉ cần chắc chắn rằng những gì mà bạn đang cất giữ có giá trị xử dụng. Một kệ đầy sách xếp hang thẳng lối và có thứ tự…sẽ chỉ là một gánh nặng nếu như bạn chẳng bao giờ sờ đến chúng.

 

Điều tương tự cũng xảy ra với bất cứ thứ gì làm không gian sống của bạn trở nên bừa bộn mà không có mục đích. Trước khi thêm bất cứ món đồ nào vào không gian sống của bạn, hãy tự hỏi mình xem bạn có thực sự cần đến nó và bạn đã có đủ những món đồ cần thiết hay chưa?

3-    Lagom trong công việc

Thay vì làm thêm giờ để trông có vẻ là một người tận tâm và cống hiến, hãy nghĩ như người Thụy Điển rằng việc làm thêm giờ đồng nghĩa với việc bạn không làm việc đủ hiệu quả trong giờ hành chính.

Bí quyết để có được sự hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại của người Thụy Điển: Không quá thừa, không quá thiếu, chỉ cần vừa đủ.

Hãy chấp nhận rằng công việc là một phần quan trọng trong cuộc sống, nhưng cũng đừng để nó trở thành trọng tâm chính trong cuộc đời bạn hay một nhiệm vụ mà bạn phải thực hiện càng nhanh càng tốt. Hãy đặt kỳ vọng với cấp trên của mình: bạn sẽ nỗ lực hết mình khi ở văn phòng nhưng sau 8 tiếng, bạn sẽ ra ngoài để tận hưởng phần còn lại trong ngày.

Thay vì sử dụng thời gian nghỉ ngơi để làm việc, hãy thực sự nghỉ ngơi.

4-    Lagom trong bữa ăn

Lagom trong bữa ăn thực sự là điều cần thiết dành cho tất cả chúng ta. Thay vì ăn trái cây nhập cảng quanh năm, hãy cố gắng tìm các sản phẩm địa phương đang vào mùa. Khi bạn mất quá nhiều thời gian để tạo ra một món ăn cầu kiỳ, hãy thay vào đó bằng những món ăn đơn giản, đủ dưỡng chất và ít tốn thời gian hơn. Bày vẽ có thể sẽ khiến bạn bè, người thân phải chờ đợi, trong khi bạn thực sự có thể làm được những món ăn ngon lành mà không quá phức tạp.

Bí quyết để có được sự hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại của người Thụy Điển: Không quá thừa, không quá thiếu, chỉ cần vừa đủ

Đơn giản là chỉ cần dành nửa giờ vào ngày cuối tuần để lên thực đơn cho tuần tới không chỉ giúp bạn tiết kiệm tiền mà còn khiến bạn không lãng phí thực phẩm. Một thực đơn đã lên sẵn sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, không phải đau đầu suy nghĩ xem ngày mai ăn gì và giúp bạn có cuộc sống cân bằng và khỏe mạnh hơn.

5-    Lagom là tử tế với những người xung quanh

Thụy Điển là một trong những quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Một trong những lý do cho điều này là vì người dân ở đây biết cách đối nhân xử thế. Người Thụy Điển thường chỉ nói vừa đủ, không vòng vo, thậm chí cũng không thích tám chuyện hay bàn tán về người khác. Họ giảm thiểu khả năng bị hiểu nhầm và có thể nảy sinh ra mâu thuẫn bằng lời nói nhất có thể. Đôi khi, bạn sẽ có cảm giác rằng người Thụy Điển khá lạnh lùng và ít nói.

Thực tế, họ bỏ qua cái tôi to lớn của bản thân và hướng đến một xã hội thân thiện, hợp tác, nơi tất cả mọi người đều được tôn trọng và sự khiêm tốn sẽ giúp mọi người sống trong hòa bình.

6- Cần nắm vững nghệ thuật điều độ - Art of moderation

Hãy tiết chế một phầm của sự ham muốn cá nhân, nhờ đó bạn có thể nếm trải những niềm vui trong cuộc sống.

Chìa khóa để trải nghiệm sự thỏa mãn và vui vẻ thực sự là điều độ. Marcus Tillius Cicero nói: “Đừng bao giờ làm quá mức, hãy để sự điều độ hướng dẫn bạn”.

Trong một thế giới bận rộn mà giờ đây chúng ta có thể truy cập vào hầu hết mọi thứ bất cứ lúc nào, Lagom giới thiệu một cách đơn giản và cân bằng để sống và làm việc mà không bỏ lỡ bất cứ điều gì.

Lagom là một loại chủ nghĩa tối giản (minimalism) mới dành cho những ai mong muốn sống với ít tài sản vật chất hơn nhưng hướng đến vui sống một cuộc sống trọn vẹn hơn.

Nhưng Lagom còn vượt xa hơn cả việc theo đuổi chủ nghĩa tối giản nữa. Trên thực tế, chủ nghĩa nầy có thể dạy chúng ta những bài học quý giá về cách sống một cuộc sống hạnh phúc hơn.

Anna Brones viết trong cuốn sách mới của mình, “Live Lagom: Sống cân bằng theo cách Thụy Điển”, “Áp dụng ý nghĩa Lagom vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta - trong lúc chúng ta ăn, những gì chúng ta mặc, cách chúng ta sống, cách chúng ta làm việc – “có thể chỉ là một mẹo nhỏ vì chấp nhận một lối sống cân bằng, bền vững hơn, chào đón những thú vui của sự tồn tại hơn là những thú vui tiêu dùng” (might just be the trick for embracing a more balanced, sustainable lifestyle that welcomes the pleasures of existence rather than those of consumption).

Niki Brantmark nhận định trong quyển sách ‘Nghệ thuật Sống đời sống cân bằng và hạnh phúc - Thụy ĐiểnThe Swedich Art of Living a Balanced, Happy Life’ rằng: “Trong thời đại mà chúng ta đang sống ngày càng bận rộn và cảm thấy dính liền với 24/7, tôi nghĩ chúng ta nên chuyển hướng người Thụy Điển, sống chậm lại và dành nhiều thời gian hơn để thư giãn. Đây có thể là thưởng thức uống trà - fikas với đồng nghiệp, bạn bè hoặc gia đình, có thể là nghỉ trưa để thư giãn và chuẩn bị cho buổi chiều, xử dụng cuối tuần để đi ra ngoài trong một ngày đến rừng, bãi biển hoặc công viên địa phương hoặc tận hưởng một hoạt động tương tự như nướng bánh trong lò, đọc sách hoặc làm thủ công”.

Lagom còn là một phong cách tạo dựng ra hạnh phúc thích hợp cho từng đối tượng khác nhau. Jaime Kurtz, Tiến sĩ, Giảng sư tâm lý học tại Đại học James Madison viết trên tạp chí Psychology Today:”Để có một cuộc sống hạnh phúc và cân bằng hơn, hãy bắt đầu bằng cách tự hỏi bản thân, "Đây có phải là Lagom không?"

7-    Kết luận

Bí quyết để có được sự hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại của người Thụy Điển: Không quá thừa, không quá thiếu, chỉ cần vừa đủ.

Lagom là triết lý sống mà bạn có thể áp dụng vào gần như mọi khía cạnh trong cuộc sống. Lagom không chỉ là đơn giản hóa mọi thứ, mà nó còn giúp bạn giảm bớt căng thẳng và khiến bạn tìm thấy hạnh phúc trong sự cân bằng. Lagom cũng giúp bạn nhận ra rằng đôi khi những điều đơn giản nhứt lại mang đến cho bạn nhiều niềm vui nhứt.

Hy vọng những góp nhặt cát đá trên sẽ giúp mỗi người trong chúng ta nhìn lại cung cách cư xử của chính mình với những người thân thiết trong gia đình, với bạn, và nhứt là đối với tha nhân những người không hề quen biết. Riêng người viết, trên suốt quãng đời giao tiếp trong cõi ta bà nầy, rất nhiều lần đã đem “cái tôi”, cái biết của mình…vun vãi ra trong đối xử. Từ đó đã làm nhiều người phật lòng và buồn phiền không ít.

Vì vậy, xin mượn bài viết nầy, nhân Mùa Tạ Ơn, cũng xin tạ lỗi cùng mọi người.

Từ nay, diện bích và sám hối là châm ngôn và hành xử của Ngu Tử nầy.

Mai Thanh Truyết

Thanksgiving 2021