Cần nên xem lại cuộc khủng hoảng tái chế plastic hiện tại

 

Thống kê cho thấy gần 70% rác được tìm thấy trên các bãi biển trong quá trình dọn dẹp bờ biển không thể tái chế được. Do đó, quá trình dọn dẹp bờ biển do Hội Quốc tế Dọn dẹp Bờ biển - International Coastal Cleanup - ICC cổ súy từ năm 1986 đến nay ngày càng phát triển thu hút hàng trăm ngàn thiện nguyên viên trên khắp thế giới.

Dọn dẹp luôn là một hoạt động rất cần thiết cho toàn cầu trong giai đoạn hiện tại, với công nghệ phục vụ cho nhu cầu của con người đạt đến mức tối đa trong đó có rất nhiều nhu cầu hoàn toàn không thiết yếu cho sự phát triển của của con người cả về thể xác lẫn tâm linh.

Từ đó, các chất phế thải đủ loại từ thể rắn đến lỏng và khí có mặt tràn lan khắp nơi từ trong nhà, ngoài đường phố, đến tận sông rạch và cả ở các bờ biển. Chung quanh chúng ta thấy nhan nhản những vật dụng phế thải ra từ cuộc sống hàng ngày như ống hút, ly plastic, hay đủ loại bao bì chai lọ v.v…nằm rải rác khắp nơi trong không gian thiên nhiên. Từ những hình ảnh trên, chúng có thể gợi cho chúng ta thay đổi cung cách xử dụng các loại dụng cụ bằng plastic trong nhà và cũng từ đó, có thể đưa đến những kết ước nghiêm chỉnh hơn đối với các việc phát thải trên, nhứt là đối với đại dương vì ảnh hưởng đến toàn hệ sinh thái biển.

Tương tự, dữ liệu mà các tình nguyện viên thu thập trong ICC có thể giúp chúng ta thấy được tầm quan trọng của vấn đề plastic trong đại dương. Và kết luận của ICC sau 35 năm nghiên cứu và thống kê nhằm xác định cùng định hướng phương pháp hữu hiệu để hạn chế sự phát thải nhựa plastic vào đại dương cũng như ngăn chặn việc phát thải trên từ tận nguồn. Báo cáo ICC năm 2021, trong đó tiết lộ rằng 69% các mặt hàng được thu thập phổ biến nhất trong 35 năm qua của ICC là không thể loại bỏ một cách hiệu quả. (Xin đọc lại bài “Các điểm nóng về ô nhiễm nhựa của thế giới ở đâu?”

Trong số những mặt hàng thải hồi không thể phân loại này, khoảng 50% liên quan đến thực phẩm. Điều này bao gồm hộp đựng đồ ăn mang đi, nắp đậy ly, dao kéo bằng nhựa và hơn thế nữa, lượng hàng thải ra đã tăng lên trong thời kỳ đại dịch Covid Wuhan và nhiều người không biết cách vứt bỏ những đồ dùng đó. Báo cáo còn cho thấy 71% người Mỹ đặt mua đồ ăn mang đi hoặc giao hàng từ một đến ba lần một tuần, nhưng chưa đến 50% có thể xác định chính xác loại mặt hàng thực phẩm nào có thể được tái chế hay không nữa!

1-     Quy định ghi trên các hộp/bao plastic               

Dưới đây là một số quy định ghi trên các hộp/bao plastic nhằm mục đích thông báo cho người tiêu thụ phân biệt được các loại nhựa đang dùng ngõ hầu có thể tái xử dụng, tái chế, hay hủy bỏ v.v…Đó là các ký hiệu mũi tên chỉ theo - the classic “chasing arrows” symbol.

Các mũi tên trên nhựa có ý nghĩa gì?

Ba mũi tên màu xanh lá cây đi theo hình tam giác đơn giản có nghĩa là nó có khả năng được tái chế. Đôi khi, biểu tượng sẽ đi kèm với một tỷ lệ phần trăm ở giữa, cho biết nó đã được làm từ vật liệu tái chế bao nhiêu phần trăm.

Biểu tượng mũi tên đuổi theo là gì?

Kết quả hình ảnh cho biểu tượng mũi tên đuổi cổ điển trên hộp nhựa. Nó được gọi là Mã nhận dạng plastic - Resin Identification Code - RIC. Điều nầy có chính thức không? Chỉ tương đối thôi. Những người tái chế đôi khi xử dụng tin tức nầy để giúp họ phân loại plastic có thể tái chế, vì vậy mọi người thường nghĩ những “mũi tên chỉ theo” như một biểu tượng tái chế, nhưng điều đó không chính xác về mặt kỹ thuật.

Những con số tái chế plastic có nghĩa là gì?

Ở dưới cùng của hầu hết các hộp plastic, bạn có thể tìm thấy một số nhỏ bên trong biểu tượng tái chế hình tam giác ba mũi tên. Con số này là một tham chiếu đến loại nhựa mà thùng chứa được làm bằng hóa chất gì. Loại nhựa được chấp nhận rộng rãi nhất để tái chế là loại 1 và 2, hầu hết các hộp nhựa dùng trên thị trường thuộc loại 1 và 2.

Biểu tượng phân hủy sinh học (biodegradable) là gì?

Đối với plastic có thể phân hủy, hãy tìm ký hiệu số 7 bên trong hình tam giác có mũi tên chỉ theo.

Làm thế nào bạn có thể biết liệu nhựa có thể tái chế (recycled) được hay không?

Plastic có thể tái chế thường đi kèm với một chút biểu tượng tái chế được in dưới đáy và tùy thuộc vào sản phẩm, có thể có 1, 2, 3, 4, 5, 6 hoặc 7 được đóng dấu ở giữa biểu tượng. Rất dễ để bị bỏ sót, nhưng chữ số nhỏ này thực sự khá quan trọng, vì nó là một ký danh ID của mỗi loại plastic.

Túi Ziploc có thể tái chế được không?

Vâng, đó là sự thật, túi hiệu Ziploc có thể tái chế. Có thật không! Chỉ cần tìm thùng rác vào lần tới khi bạn tới cửa hàng địa phương của mình. Các túi nhãn hiệu Ziploc® đã sử dụng của bạn (sạch và khô) được đựng trong thùng giống như các túi mua sắm bằng nhựa đó.

Có thể tái chế túi khoai tây chiên không?

Lớp lót sáng bóng trong túi chip thường là nhôm hoặc một loại nhựa hỗn hợp đặc biệt. Vì các nhà máy tái chế không thể tách lớp bên ngoài bằng nhựa ra khỏi lớp bên trong bằng nhôm, nên không thể tái chế những túi hỗn hợp vật liệu này.

Sự khác biệt giữa có thể phân hủy (compostable) và phân hủy sinh học là gì?

Giống như túi khó phân hủy, túi có thể phân hủy sinh học thường vẫn là túi plastic có thêm vi sinh vật để phân hủy nhựa. Túi ủ được làm bằng tinh bột thực vật tự nhiên, và không tạo ra bất kỳ vật liệu độc hại nào. Các túi có thể phân hủy dễ dàng phân hủy trong hệ thống ủ phân thông qua hoạt động của vi sinh vật để tạo thành phân trộn.

Biểu tượng mũi tên đuổi bắt trên đồ nhựa có vấn đề gì?

Các mũi tên là vô nghĩa. Mỗi hộp nhựa được đánh dấu bằng biểu tượng mũi tên chỉ theo. Một cuộc khảo sát với 804 người ở Saint Paul, Minnesota, cho thấy cứ 10 người thì có 7 người tin rằng biểu tượng này có nghĩa là “có thể tái chế”. Nhiều người thậm chí còn tin rằng biểu tượng cho biết thùng chứa được làm bằng vật liệu tái chế.

 

2-    Sự thật hiện tại

Phần lớn thực phẩm chúng ta mang đi được đựng trong các hộp đựng không thể tái chế. Ví dụ, 46% người Mỹ cho biết họ nhận được đồ ăn mang đi của họ trong các hộp đựng bằng loại plastic polystyrene (xốp) mở rộng và 39% nhận được chúng có nắp nhựa trong và đáy bằng nhựa đen. Không ai có thể tái chế các vật dụng nầy vì …có rất ít hiệu quả kinh tế cho các nhà tái chế cũng như công việc thu gom rất nhiêu khê và phức tạp.

Tuy nhiên, các thùng chứa có nắp nhựa plastic trong và đáy bằng nhựa đen là một vấn đề nan giải. Hệ thống phân loại chất thải không thể nhận ra màu của nhựa đen, khiến chúng thường không thể phân loại được. Tuy nhiên, 63% người Mỹ tin rằng nhựa đen có thể được tái chế. Hộp đựng bằng polystyrene (xốp), từ lâu là nguồn gây lo ngại về môi trường vì khó phân hủy, được 33% người Mỹ tin rằng có thể tái chế được.

Những vấn đề này không phải do lỗi của những người nhận những thùng chứa thức ăn nầy. Hầu hết chúng ta dựa vào nhãn "mũi tên chỉ theo" trên bao bì để giúp chúng ta đưa ra quyết định. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm có biểu tượng này không thể tái chế trong các cộng đồng địa phương, khiến mọi người cảm thấy bối rối khi phân loại những gì cho vào thùng rác. Và sự nhầm lẫn này có thể gây ra một vấn đề lớn cho đại dương của chúng ta. Điều đó có nghĩa là chúng ta đang tạo ra rất nhiều chất thải không được loại bỏ đúng cách.

Một giải pháp rõ ràng là: Để ngăn chặn dòng chảy plastic vào vùng biển của chúng ta, chúng ta cần giảm lượng plastic xử dụng một lần. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần đảm bảo rằng chất thải plastic mà chúng ta sản xuất không dành cho các bãi chôn lấp hoặc đại dương của chúng ta.

May mắn thay, có những giải pháp và nhiều người, như bạn và tất cả nhóm chúng tôi tại Ocean Conservancy muốn thay đổi. Cứ ba người Mỹ được khảo sát thì có một người sẵn sàng đăng ký chương trình hoàn trả bao bì plastic mang đi tái xử dụng với chi phí thấp tại địa phương. Chúng ta ủng hộ việc cấm các mặt hàng xử dụng một lần và 60% người Mỹ sẽ ủng hộ các sắc lệnh địa phương nhằm cải thiện các tiêu chuẩn về khả năng tái chế đối với các thùng chứa mang đi.

Hãy cùng nhau, chúng ta có thể làm việc để đảm bảo rằng khi chúng ta gọi một món đồ ăn ngon, đồ ăn sẽ không có plastic có thể gây ô nhiễm đại dương của chúng ta.

Bạn có thể hành động ngay bây giờ để cải thiện đáng kể hệ thống tái chế ở Hoa Kỳ, vì chỉ những cải tiến mạnh mẽ mới giúp chúng ta hướng tới nền kinh tế xoay vòng (circular economy) hơn mà đại dương của chúng ta cần.

Đầu tiên và quan trọng nhất, chúng ta cần có các tiêu chuẩn về nội dung tái chế tích cực để khuyến khích nhiều hơn và cải thiện hoạt động tái chế.

Bằng cách yêu cầu các nhà sản xuất bao gồm nhiều vật liệu tái chế hơn trong các sản phẩm của họ, chúng ta có thể thúc đẩy nhu cầu về vật liệu thực sự có thể tái chế.

Bạn có thể giúp thực hiện điều này bằng cách thể hiện sự ủng hộ của bạn đối với Đạo luật Không ô nhiễm nhựa. Đạo luật quan trọng này bao gồm quy định bắt buộc các nhà sản xuất plastic phải xử dụng nhiều vật liệu tái chế hơn trong các sản phẩm của họ.

Cùng nhau, chúng ta có thể thúc giục các chính phủ và tập đoàn nỗ lực để thực sự ngăn chặn làn sóng plastic tràn vào đại dương của chúng ta.

3-    KẾT THÚC dòng phát thải plastic ngay từ nguồn gốc

Lời kêu gọi thiết yếu của ICC là hợp tác với các tổ chức và cá nhân tình nguyện trên toàn cầu, International Coastal Cleanup ™ (ICC) thu hút mọi người dọn rác khỏi các bãi biển và các đường thủy trên thế giới. Nhờ các tình nguyện viên trên khắp thế giới, ICC đã trở thành ngọn hải đăng của hy vọng, dẫn đầu và truyền cảm hứng cho hành động hỗ trợ đại dương của chúng ta. Kể từ khi bắt đầu, hơn 16 triệu tình nguyện viên đã thu gom hơn 340 triệu pound rác từ năm 1986 cho đến nay.

Trong báo cáo năm 2021 của ICC nêu rỏ, sau hơn 35 năm, ICC đã thành lập các cộng đồng trên toàn thế giới để thu gom rác gây ô nhiễm đường nước của chúng ta, làm cho bờ biển của chúng ta sạch hơn và đại dương của chúng ta trong lành hơn. Năm nay, chúng tôi đang biến ICC trở thành thời điểm để mọi người kết nối lại với nhau, vùng biển mà họ vô cùng yêu thích và sứ mệnh của Hội Bảo tồn Đại dương - Ocean Conservancy là giữ cho đại dương của chúng ta sạch, không có rác. Chúng ta cùng nhau tiếp tục thực hiện nỗ lực tình nguyện lớn nhất thế giới trên để cùng làm sạch đường nước chung của nhân loại.

Thêm nữa, ngoài việc làm sạch các bãi biển và đường thủy, các tình nguyện viên của ICC còn đóng góp vào cơ sở dữ liệu lớn nhất thế giới về các mảnh vụn (debris) bị vứt bỏ trên biển. Các mảnh vụn biển là một trong những mối đe dọa lớn nhất mà đại dương của chúng ta phải đối mặt, nhưng may mắn thay, đó là một vấn đề mà tất cả chúng ta đều có thể đóng góp một phần vào giải pháp thu dọn bãi biển.

Sau cùng, một phát biểu điển hình của một thiện nguyện viên của ICC ở Texas nói lên ước mơ của một người dân toàn cầu như sau: “Những gì tôi học được từ kinh nghiệm Dọn dẹp (Clean up experience), là mặc dù Dọn dẹp bắt đầu ở Texas với một số lượng nhỏ 2.800 tình nguyện viên… nó đã phát triển thành một đợt dọn dẹp quy mô bao gồm cả tình nguyện viên trong nước và quốc tế đều tham gia vì cùng một mục tiêu chung là làm sạch vùng biển ven biển và chăm sóc các bãi biển của chúng ta. Tôi tự hào là một phần của phong trào toàn cầu này và tôi đánh giá cao tất cả sự giúp đỡ và hỗ trợ mà tôi nhận được từ các nhân viên của Ocean Conservancy”.

Mai Thanh Truyết

Allentown NJ – 1-10-2021