Quyết định đóng cửa Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm - FDA của hành pháp Trump sẽ ảnh hưởng như thế nào? Nếu Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) bị đóng cửa hoặc ngừng hoạt động tạm thời (do chính phủ đóng cửa, thiếu ngân sách, hoặc lý do khác), an toàn thực phẩm ở Mỹ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng theo nhiều cách: 1. Giảm việc kiểm soát thực phẩm: FDA chịu trách nhiệm giám sát khoảng 80% nguồn cung thực phẩm của Hoa Kỳ. Nếu cơ quan này đóng cửa, nhiều cuộc thanh tra tại các nhà máy chế biến thực phẩm, trang trại và cơ sở nhập cảng có thể bị trì hoãn hoặc hủy bỏ. Điều này làm tăng nguy cơ thực phẩm nhiễm khuẩn như Salmonella, E. coli, và Listeria không được phát hiện kịp thời. 2. Chậm trễ trong việc thu hồi thực phẩm: FDA giám sát và yêu cầu thu hồi các sản phẩm không an toàn. Nếu cơ quan này bị gián đoạn hoạt động, việc phát hiện và thanh lý các vụ ngộ độc thực phẩm hoặc sản phẩm kém chất lượng có thể bị chậm trễ, gây nguy hiểm cho người tiêu dùng. 3. Ngừng xét nghiệm thực phẩm nhập cảng: FDA kiểm soát một phần lớn thực phẩm nhập cảng vào Hoa Kỳ. Nếu không có sự giám sát chặt chẽ, thực phẩm kém chất lượng hoặc chứa hóa chất độc hại có thể vào thị trường mà không bị phát hiện. 4. Giảm giám sát sản phẩm dược phẩm và y tế: Ngoài thực phẩm, FDA còn giám sát dược phẩm, thiết bị y tế và vaccine. Việc đóng cửa có thể làm chậm quy trình cấp phép thuốc mới, làm gián đoạn việc bảo đảm an toàn cho các sản phẩm y tế. 5. Ảnh hưởng đến niềm tin của người tiêu dùng: Khi FDA không thể hoạt động bình thường, người tiêu dùng có thể mất lòng tin vào sự an toàn của thực phẩm và dược phẩm, ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi mua sắm. Tóm lại, nếu FDA bị đóng cửa, mức độ an toàn thực phẩm ở Mỹ sẽ giảm sút đáng kể, làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm và các vấn đề sức khỏe cộng đồng. 1- Quyết định trên của hành pháp TT Trump sẽ làm xáo trộn ngành thực phảm và chế biến ra sao? Quyết định của Tổng thống Donald Trump đã gây ra những gián đoạn đáng kể trong hoạt động của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến ngành thực phẩm và chế biến. Cụ thể: • Gián đoạn việc kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm: Trong thời gian chính phủ đóng cửa, nhiều cuộc kiểm tra an toàn thực phẩm đã bị hoãn lại, làm tăng nguy cơ bùng phát các vụ ngộ độc thực phẩm. • Chậm trễ trong quá trình phê duyệt: Việc đóng cửa cũng dẫn đến sự chậm trễ trong quy trình phê duyệt các sản phẩm mới, ảnh hưởng đến tiến độ ra mắt sản phẩm của các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm và chế biến. 2- Cần cải tổ hay sửa đổi như thế nào? Nếu xem xét tác động tiêu cực của việc đóng cửa chính phủ đối với mức an toàn vệ sinh thực phẩm và ngành chế biến, một số đề nghị cải tổ có thể giúp hạn chế ảnh hưởng của các quyết định hành pháp như sau: 2.1- Bảo vệ ngân sách cho các cơ quan quan trọng • Tách biệt ngân sách của FDA khỏi chính trị: Cần có luật bảo vệ ngân sách của các cơ quan giám sát an toàn thực phẩm như FDA khỏi bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa chính phủ. Điều này đảm bảo rằng ngay cả khi chính phủ ngừng hoạt động, FDA vẫn có đủ nguồn lực để tiếp tục kiểm tra và giám sát. • Duy trì nhân sự thiết yếu: Phân loại một số hoạt động của FDA là “thiết yếu” để tiếp tục vận hành ngay cả khi chính phủ đóng cửa, tương tự như an ninh quốc phòng hoặc dịch vụ y tế khẩn cấp. 2.2- Đẩy mạnh tự động hóa và công nghệ AI • Sử dụng AI để giám sát an toàn thực phẩm: Nếu FDA phải giảm quy mô hoạt động, AI có thể hỗ trợ phân tích dữ liệu nhập khẩu, phát hiện rủi ro trong chuỗi cung ứng và cảnh báo sớm về nguy cơ thực phẩm nhiễm bẩn. • Ứng dụng blockchain để theo dõi nguồn gốc thực phẩm: Điều này giúp đảm bảo rằng dù FDA có chậm trễ trong việc kiểm tra, các công ty và người tiêu dùng vẫn có thể theo dõi nguồn gốc thực phẩm một cách minh bạch. (Blockchain là một ứng dụng có thể giúp theo dõi và quản lý hàng hóa, tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro). 2.3- Hợp tác công - tư để duy trì kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm • Cho phép các tổ chức độc lập giám sát tạm thời: Nếu FDA bị gián đoạn, chính phủ có thể ủy quyền cho các tổ chức khoa học và các hiệp hội ngành thực hiện kiểm tra an toàn thực phẩm. • Xây dựng quỹ khẩn cấp cho an toàn thực phẩm: Một quỹ do cả chính phủ và doanh nghiệp đóng góp có thể giúp FDA duy trì hoạt động trong thời gian khủng hoảng. 3- Xin nói thêm về việc bảo quản thực phẩm bằng hóa chất Việc bảo quản thực phẩm bằng hóa chất là một chủ đề gây tranh cãi với nhiều quan điểm khác nhau. Dưới đây là một số ý kiến từ các góc nhìn khác nhau: Quan điểm ủng hộ Kéo dài thời gian sử dụng – Hóa chất bảo quản giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc, kéo dài tuổi thọ thực phẩm, giảm lãng phí thực phẩm. Bảo đảm thực phẩm luôn sẵn có – Nhờ công nghệ bảo quản, thực phẩm có thể được vận chuyển xa hơn, giúp nguồn cung cấp thực phẩm ổn định, đặc biệt là ở những khu vực thiếu hụt thực phẩm tươi sống. Duy trì phẩm chất thực phẩm – Một số chất bảo quản giúp thực phẩm giữ nguyên hương vị, màu sắc và kết cấu lâu hơn. Quan điểm phản đối Ảnh hưởng sức khỏe – Một số chất bảo quản có thể gây hại nếu tiêu thụ thường xuyên, liên quan đến nguy cơ ung thư (nitrites, sulfites), dị ứng hoặc rối loạn hormone (BHA, BHT). Thực phẩm kém tự nhiên hơn – Nhiều người tin rằng thực phẩm tươi tự nhiên, không chứa chất bảo quản, là lựa chọn an toàn và lành mạnh hơn. Khả năng bị lạm dụng – Một số nhà sản xuất có thể lạm dụng hóa chất để che giấu thực phẩm kém phẩm chất, làm mất lòng tin của người tiêu dùng. Giải pháp cân bằng Sử dụng hóa chất bảo quản an toàn, được FDA và WHO quy định. Ưu tiên các phương pháp bảo quản tự nhiên như làm lạnh, hút chân không, muối chua, sấy khô. Giám sát chặt chẽ việc sử dụng hóa chất trong thực phẩm, bảo đảm không vượt quá giới hạn an toàn đã được quy định. 4- Các hormone kích thích tố tăng trưởng trong chăn nuôi gia súc Việc sử dụng hormone tăng trưởng trong chăn nuôi gia súc như gà, heo, bò là một vấn đề gây tranh cãi, vì nó có lợi ích kinh tế nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý khi đánh giá có nên cấm hay quản lý chặt chẽ các hormone tăng trưởng trong chăn nuôi: Lợi ích của hormone tăng trưởng Tăng năng suất chăn nuôi – Hormone giúp gia súc lớn nhanh, tăng trọng lượng nhanh hơn, giúp giảm chi phí sản xuất. Giảm chi phí thức ăn – Nhờ phát triển nhanh, vật nuôi tiêu thụ ít thức ăn hơn để đạt trọng lượng mong muốn. Tăng hiệu quả sản xuất sữa và thịt – Một số hormone như rBST (recombinant bovine somatotropin) giúp bò tăng sản lượng sữa mà không cần tăng số lượng bò. Tác hại và rủi ro Ảnh hưởng lên sức khỏe con người – Một số hormone như rBST, estrogen tổng hợp có thể tồn dư trong thịt, sữa, gây rối loạn nội tiết, ung thư hoặc dậy thì sớm ở trẻ nhỏ. Ảnh hưởng lên Kháng kháng sinh – Việc lạm dụng hormone kết hợp với kháng sinh trong chăn nuôi có thể góp phần làm gia tăng vi khuẩn kháng thuốc, gây nguy hiểm cho con người. Ảnh hưởng đến môi trường – Hormone thải ra từ chất thải chăn nuôi có thể làm ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Các chính sách trên thế giới Liên minh Châu Âu (EU) đã cấm hoàn toàn việc sử dụng hormone tăng trưởng trong chăn nuôi từ năm 1989, với lý do lo ngại về sức khỏe con người. Mỹ & Canada vẫn cho phép sử dụng một số hormone (rBST, trenbolone acetate, zeranol), nhưng có giới hạn mức độ an toàn. Trung Cộng & Việt Nam có lệnh cấm với một số loại hormone nguy hiểm như Salbutamol, nhưng tình trạng lạm dụng vẫn có thể xảy ra trên thị trường chợ đen. Giải pháp cân bằng Tăng cường kiểm soát & giám sát – Thay vì cấm hoàn toàn, có thể áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt để kiểm tra dư lượng hormone trong thực phẩm. Thúc đẩy chăn nuôi tự nhiên – Khuyến khích các phương pháp chăn nuôi không hormone, sử dụng dinh dưỡng hợp lý để tăng trưởng tự nhiên. Công khai và minh bạch thông báo cho người tiêu dùng – Nhãn ghi rõ “không hormone tăng trưởng” (No added growth hormones) để người tiêu dùng có thể tự chọn lựa sản phẩm. Việc cấm hoàn toàn hormone tăng trưởng trong chăn nuôi hay không còn phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường. Nếu được kiểm soát tốt, một số hormone có thể được sử dụng trong mức độ an toàn. Tuy nhiên, với những loại hormone có nguy cơ cao như rBST, trenbolone acetate, việc cấm hoàn toàn là cần thiết. Việc sử dụng hormone tăng trưởng trong chăn nuôi gia súc là một vấn đề gây tranh cãi, với các quan điểm khác nhau về lợi ích kinh tế và nguy cơ đối với sức khỏe con người. Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng hormone có thể không gây hại đáng kể, trong khi các nghiên cứu khác lại chỉ ra mối liên hệ giữa hormone tăng trưởng và các vấn đề sức khỏe như rối loạn nội tiết và ung thư. Liên minh châu Âu (EU) đã cấm hoàn toàn việc sử dụng hormone tăng trưởng trong chăn nuôi từ năm 1989 do lo ngại về sức khỏe con người. Trong khi đó, Mỹ và Canada vẫn cho phép sử dụng một số loại hormone, nhưng có giới hạn mức độ an toàn. 5- Thực phẩm “sạch” "Thực phẩm sạch" là thực phẩm tự nhiên, không phân bón, không hormone, cũng như không có yếu tố kích thích tăng trưởng nào hết. Có loại thực phẩm như trên trong thế giới hiện tại hay không? Câu trả lời là không. "Thực phẩm sạch" theo định nghĩa lý tưởng – không phân bón hóa học, không hormone, không thuốc trừ sâu, không chất kích thích tăng trưởng – gần như không tồn tại trong sản xuất công nghiệp hiện đại. Tuy nhiên, vẫn có một số lựa chọn tiệm cận với định nghĩa này: Thực phẩm hữu cơ (Organic) Tiêu chuẩn: Không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu tổng hợp, kháng sinh, hormone tăng trưởng. Có chứng nhận: Các nước có tiêu chuẩn hữu cơ riêng như USDA Organic (Mỹ), EU Organic (Châu Âu), JAS (Nhật), VietGAP hoặc PGS (Việt Nam). Hạn chế: Sản lượng thấp, giá thành cao, không phải lúc nào cũng 100% "sạch tuyệt đối". Thực phẩm canh tác (Natural farming) Không sử dụng bất kỳ hóa chất nhân tạo nào, kể cả phân hữu cơ từ nguồn bên ngoài. Mô hình này phổ biến ở một số trang trại theo phương pháp của Masanobu Fukuoka (Nhật Bản) hoặc nông nghiệp tự nhiên Hàn Quốc (KNF). Hạn chế: Năng suất rất thấp, đòi hỏi đất đai cực kỳ màu mỡ, khó áp dụng trên diện rộng. Nông sản, sinh vật từ thiên nhiên Rau rừng, cá sông, gà chăn thả tự nhiên, mật ong rừng… là những sản phẩm không có sự can thiệp của con người. Nhược điểm: Sản lượng rất hạn chế, không thể cung cấp cho nhu cầu lớn. Tóm lại thực phẩm hoàn toàn "sạch tuyệt đối" trong sản xuất công nghiệp hầu như không có, vì ngay cả thực phẩm hữu cơ cũng có thể dùng phân hữu cơ hoặc thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Nếu muốn tìm thực phẩm tiệm cận "sạch" nhất, có thể chọn các sản phẩm Hữu cơ (Organic) – có chứng nhận uy tín. Chú ý: Cũng có rất nhiều thương hiệu ghi “sản phẩm hữu cơ” nhưng thực sự là “giả” rất nhiều vì việc kiểm soát nhản hiệu nầy rất lõng lẽo! Thực phẩm từ nông trại tự nhiên – trồng theo phương pháp truyền thống không hóa chất Thực phẩm hoang dã (wild food) – rau rừng, cá tự nhiên là chọn thực phẩm tương đối an toàn, ít hóa chất, nhưng vẫn khả thi về giá cả và nguồn cung. Bạn có thể cân nhắc: Thực phẩm hữu cơ có chứng nhận – nếu phù hợp với ngân sách. Nông sản VietGAP, GlobalGAP – tiêu chuẩn an toàn nhưng giá mềm hơn hữu cơ. Mua từ nguồn uy tín, truy xuất được nguồn gốc – như các trang trại canh tác sạch, chợ nông sản địa phương. Chế biến đúng cách – rửa sạch, ngâm nước muối/baking soda để giảm dư lượng hóa chất. 6- Khuyến cáo cụ thể hành pháp TT Trump trong quyết định đóng cửa FDA Việc đóng cửa Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) có thể gây ra nh FDA chịu trách nhiệm giám sát và bảo đảm an toàn cho các sản phẩm thực phẩm, dược phẩm, thiết bị y tế và nhiều sản phẩm khác tại Hoa Kỳ. Nếu cơ quan này ngừng hoạt động, các chức năng quan trọng sau sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với vệ sinh an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng. Nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực, dưới đây là một số đề nghị cụ thể dành cho chính quyền của Tổng thống Trump: • Duy trì các hoạt động thiết yếu của FDA như phân loại các hoạt động quan trọng: Xác định và phân loại các hoạt động của FDA liên quan đến an toàn thực phẩm và dược phẩm là thiết yếu, bảo đảm chúng tiếp tục hoạt động ngay trong trường bị đóng cửa. • Tăng cường hợp tác với các cơ quan liên quan như phối hợp với Bộ Nông nghiệp, Bộ Công Thương mãi, và các cơ quan liên quan đến thực phẩm nhằm tăng cường hợp tác để giám sát và kiểm tra an toàn thực phẩm, truy tầm nguồn gốc và thanh lý thực phẩm gây ngộ độc. • Phản ứng nhanh với khủng hoảng sức khỏe: Trong các tình huống khẩn cấp về sức khỏe, như bùng phát dịch bệnh hoặc phát hiện sản phẩm bị nhiễm bẩn, FDA và CDC đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối phản ứng và cung cấp thông tin cho công chúng. Việc đóng cửa FDA sẽ làm giảm khả năng ứng phó hiệu quả với các khủng hoảng này. • Giám sát an toàn thực phẩm: FDA thiết lập và thực thi các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, bao gồm việc kiểm tra, thu hồi sản phẩm bị nhiễm bẩn và ngăn chặn các mối nguy hại đến sức khỏe cộng đồng. Việc đóng cửa FDA sẽ dẫn đến thiếu hụt giám sát, tăng nguy cơ bùng phát các bệnh truyền qua thực phẩm. • Quản lý dược phẩm và thiết bị y tế: FDA chịu trách nhiệm phê duyệt và giám sát an toàn của dược phẩm và thiết bị y tế. Nếu không có sự giám sát này, nguy cơ lưu hành các sản phẩm không an toàn hoặc kém phẩm chất lượng sẽ tăng lên, đe dọa sức khỏe người dân Việc đóng cửa Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng. Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm, việc duy trì hoạt động của FDA là vô cùng quan trọng. Thay vì đóng cửa, cần nên xem xét cải tổ hoặc tăng cường hiệu quả hoạt động của cơ quan này để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân và thích ứng với những thách thức mới trong lĩnh vực an toàn thực phẩm và y tế. Đề nghị: 1- Thanh lọc lại chính sách kiểm soát cần thiết và không cần thiết; 2- Thanh lọc nhân chuyên chuyên ngành và loại bỏ những nhân viên dư thừa và thiếu năng lực; 3- Đẩy mạnh truyền thông và giáo dục cộng đồng về vệ sinh an toàn thực phẩm, về nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm và các biện pháp phòng ngừa. 4- Xem xét việc cải cách, tiết giảm ngân sách để bảo đảm FDA không bị lạm dụng và phí phạm, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng được bảo vệ liên tục 5- Tiết chế nhân sự để nâng cao năng suất và hiệu suất công việc. Hy vọng những giải thích và góp ý trên giúp Bà Con có thêm tin tức về sự việc đóng cửa FDA của hành pháp TT Trump. Mai Thanh Truyết Hội Bảo vệ Môi trường Việt Nam 2-2025