Trật Tự
Thế Giới Sẽ Đi Về Đâu?
Suốt hơn một thế kỷ qua, thế
giới đã thay đổi bắt đầu từ một trật tự lưỡng cực giữa Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ
(United States of America, USA) và Xã Hội Cộng Hoà Liên Bang Sô Viết (Union of
Soviet Socialist Republics, USSR).
Tuy nhiên từ ngày Liên Bang Sô
Viết tan rã vào năm 1991 để trở thành Liên Sô (Russia, The Russian Federation),
thế giới đã bước qua một trật tự mới. Một thế giới đa cực gồm có Hoa Kỳ, Trung
Cộng, và Thế Giới Thứ Ba tập trung bao gồm các quốc gia đang phát triển. Năm
1972, Hoa Kỳ và thế giới Tây Phương bắt đầu mở cửa cho TC được tiếp cận và hội
nhập vào cộng đồng thế giới, và hơn nữa đã dễ dãi chấp nhận cho TC gia nhập vào
Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (World Trade Organization, WTO) năm 2001. Thế giới
đã dần trở về một trật tự “lưỡng cực” mới do sự “hấp thụ” khối các quốc gia thứ
ba của TC nhằm xâm thực toàn cầu qua chính sách Một Vành Đai Một Con Đường (One
Belt One Road, OBOR).
Cho dù dưới bất cứ một trật tự
nào cho đến nay, thế giới vẫn còn những bất trật tự do từ những xáo trộn, xung
đột xảy ra giữa các quốc gia, xuyên qua các cuộc chiến đối đầu với nhau vì:
kinh tế, sắc tộc, hoặc giữa các khối quốc gia dưới danh nghĩa tôn giáo cực đoan
v.v…
Mặc khác, các chính sách đề ra
do Liên Hiệp Quốc và các Tổ chức quốc tế nhằm tao dựng một thế giới hòa bình
trong sự phát triến chung trong môi trường hài hòa, đều không đưa đến một giải
pháp tốt đẹp, nhưng trái lại, càng làm cho trật tự thế giới ngày càng phức tạp thêm
hơn.
Vì vậy,
Cần phải động não hầu
truy tìm một trật tự mới cho thế giới hiện tại ngõ hầu nảy ra một sinh lộ mới
cho thế giới sự ổn định và an bình hơn trong những ngày sắp tới…
Có thể kết luận:
Hai chính sách và các định chế
của Liên HIệp Quốc cho thế giới nhằm tái lập cuộc sống chung trật tự cho thế giới
trong 30 năm qua đã có thể cho là đã thất bại. Đó là:
·
Hướng giải quyết hiện tượng hâm nóng toàn
cầu (the global warming) và gần đây được thay tên là sự thay đổi
khí hậu (the climate change) đã bị thất bại hoàn toàn.
Kể từ khi 172 nguyên thủ quốc gia trên thế giới ký kết tại Thượng đỉnh Rio de Janerio, Brasil năm 1992. Mọi người đã cùng nhau ký kết một minh ước cam kết sẽ phát triển kinh tế trong điều kiện bảo vệ môi trường và các tài nguyên không tái tạo trên trái đất tại thành phố Rio de Janeiro, quốc gia Brazil. Hội nghị này đã được diễn ra trong những ngày từ mùng 3 đến ngày 14 năm 1992.
Tuy
nhiên đến nay, sự biến đổi khí hậu trên địa cầu đang diễn ra ở khắp nơi và được
ghi nhận không mang lại hiệu quả tốt mà đang tạo ra thêm các phản ứng ngược,
làm ảnh hưởng đến các hiện tượng thay đổi trên trái đất khá bận tâm như:
·
Nhiệt độ trung bình trên trái đất gia tăng
(khoảng 1°C cho mỗi 10 năm, hay khoảng 2°F kể từ năm 1980 theo GISS),
·
Băng đá tan chảy nhanh hơn,
·
Bão tố mạnh mẽ hơn, và xảy ra thường xuyên hơn,
·
Cháy dữ dội hơn,
·
Hạn hán nhiều hơn và khắc nghiệt hơn,
· Các động vật thuộc loại hiếm sẽ bị tuyệt chủng, và biến đi mất nhiều hơn.
Một khi các hiệu ứng tích lũy trở thành bất kiểm
soát, việc chỉnh sửa trái đất sẽ không còn ý nghĩa gì khác!
Một khi các hiện tượng dự phần vào việc thay đổi
khí hậu tăng trưởng theo theo thời gian, điều đó có nghĩa là những biện pháp đề
ra của Liên hiệp quốc đã thất bại.
Nhưng nếu để mọi người nhận ra khả năng những điều trên xảy
ra trong một khoảng thời gian sắp tới, hoặc hơn nữa, những điều tệ hại hơn nữa sẽ
xảy ra trong 20 hoặc 30 năm tới cho trái đất, có lẽ lúc đó đã muộn rồi.
Vì vậy, ngày hôm nay, và bắt đầu ngay từ bây giờ, kinh nghiệm
qua trường hợp đại dịch Coronavirus, cần phải:
a-
Tiên liệu cuộc khủng hoảng khí hậu;
b-
Hành động nhanh chóng và quyết
liệt để giảm thiểu thiệt hại hơn nữa trước khi “các đại nạn” trong tương lai sẽ
áp đảo chúng ta.
·
Hiện
tượng toàn cầu hóa xuất hiện từ sự phát triển của các quốc
gia thứ ba và nhứt là Trung Cộng đã làm cho thế giới trở nên phức tạp hơn qua
những tranh chấp về kinh tế. Vào đầu tháng 2,2004, Ông Kofi Annan, Tổng Thư Ký
LHQ đã chủ tọa một buổi tường trình của Hội đồng Hàn Lâm Viện Liên Quốc (HLVLQ)
sau gần 4 năm thành lập.
Chủ đề của báo cáo là:” Chiến lược toàn cầu xây dựng kỹ năng khoa học và công nghệ”. Trong đó, báo cáo kêu gọi cần phải có một sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa các khả năng khoa học liên quốc và chia xẻ các thành quả thu lượm được đến tất cả cộng đồng khoa học trên thế giới. Đặc biệt, đối với các quốc gia đang phát triển, ngân sách dự trù cho việc nghiên cứu khoa học và công nghệ ít nhất phải từ 1,0 đến 1,5% tổng sản lượng quốc gia để hy vọng các nước này có thể theo kịp sức cạnh tranh và phát triển giữa các quốc gia toàn cầu. Với mục tiêu trên, Hội đồng khoa học hy vọng sẽ thu ngắn được khoảng cách Giàu và nghèo giữa các quốc gia. Đây cũng chính là một vòng lẫn quẩn đối với các quốc gia đang phát triển. Lý do khách quan chính là các quốc gia nầy không có đủ ngân sách để nghiên cứu và đào tạo, cho nên khoảng cách ngày càng xa hơn so với các quốc gia đã phát triển.
Kết luận
của báo cáo nhấn mạnh:” Các
quốc gia đang phát triển phải tận dụng mọi cố gắng của toàn dân cùng với sự
giúp đỡ của các quốc gia bạn. Đối với sự thay đổi về tiến bộ nhanh chóng trong
hiện tại, sẽ không còn đủ thời gian cho các nước nầy phí phạm thêm nữa nếu
muốn hội nhập và thu hẹp khoảng cách giàu-nghèo.”
Rõ ràng, đây là khái niệm rất cao thượng của
LHQ. Nhưng đứng về mặt thực tế,
các quốc gia trên thế giới đã tiếp nhận và
thẩm thấu khái niệm trên trong 20 năm
qua như thế nào? Câu trả lời cho thấy có rất nhiều chỉ dấu đậm nét nói lên tính cách tiêu cực hết sức tách bạch của vấn đề là:
a- Trong
hiện tại, khoảng cách “giàu-nghèo” giữa các quốc gia Bắc Bán cầu và Nam Bán cầu
(giàu - nghèo) dường như đang dài thêm ra. Các nước kỹ nghệ hóa tiếp tục làm chủ
thế giới, nắm bắt hầu hết tất cả phát minh, sáng kiến ngay cả những sáng kiến đến
từ các quốc gia đã/đang phát triển;
b- Về
nhân sự, vẫn còn tình trạng xuất cảng chất xám của các quốc gia nghèo đến những
quốc gia đã phát triển;
c- Về tài
nguyên và nhân công, các quốc gia nghèo vẫn còn là nơi sản xuất rẻ tiền để phục
vụ cho những nước giàu;
d- Chính
sách “bế quan tỏa cảng” trong lãnh vực khoa học vẫn được một số quốc gia giàu
áp dụng thay vì chia xẻ kiến thức với cộng đồng thế giới;
e- Hiện tại,
về phương diện khảo cứu khoa học, Hoa Kỳ vẫn hành xử giống như thời chiến tranh
lạnh Mỹ - Nga trước kia. Văn phòng Kiểm soát Tài sản Ngoại quốc vẫn cấm cản việc
in ấn các báo cáo khoa học của các quốc gia như Iran, Sudan, và Cuba vào các tạp
chí khoa học Hoa Kỳ;
f- Và quan trọng hơn cả là các quốc gia giàu vẫn tiếp tục vi phạm quy định về xuất cảng phế thải độc hại trong đó có phế thải hạt nhân qua các quốc gia nghèo, trái với những điều mà họ đã ký kết trong Thượng Đỉnh toàn cầu hóa tại Rio de Janeiro năm 1992 ở Brasil.
·
Luật Bảo vệ Nhân quyền của LHQ
Xin trích hai lời mở đầu của Bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền năm 1948 nêu bật lên một yếu tố rất cao thượng là nêu lên nhân phẩm của tất cả mọi người trên thế gian nầy như:
a- “Xét
rằng việc thừa nhận phẩm giá bẩm sinh và những quyền bình đẳng bất khả chuyển
nhượng của tất cả các phần tử trong đại gia đình nhân loại là nền tảng của tự do, công lý và hoà bình thế giới.
b- Xét rằng
các quốc gia hội viên đã cam kết hợp tác với Liên Hiệp Quốc để phát huy sự tôn
trọng và thực thi trên toàn cầu những nhân quyền và
những quyền tự do căn bản.”
Từ đó,
LHQ qua Bản Tuyên ngôn khuyến cáo các quốc gia…”bảo đảm sự thừa nhận và thực
thi trên toàn cầu các quyền tự do này cho các dân tộc thuộc các quốc gia hội
viên hay thuộc các lãnh thổ bị giám hộ”. Xin trích:
“Điều
1: Mọi người sinh ra tự do và bình đẳng về phẩm cách và quyền lợi, có lý trí và
lương tri, và phải đối xử với nhau trong tình bác ái.
Điều 2: Ai cũng được hưởng những quyền tự do ghi trong bản Tuyên Ngôn này không phân biệt đối xử vì bất cứ lý do nào, như chủng tộc, màu da, nam nữ, ngôn ngữ, tôn giáo, chính kiến hoặc quan niệm, nguồn gốc dân tộc hay xã hội, tài sản, dòng dõi hay bất cứ tình trạng cá nhân nào khác.”
Nhưng vì LHQ không có biện pháp chế tài cho nên dù đã ra đời trên 70 năm qua, vẫn còn rất nhiều quốc gia tiếp tục vi phạm quyền con người nêu trên, và người dân trong các quốc gia đó vẫn còn chịu sự áp bức đôi khi còn khắc nghiệt hơn so với thời phong kiến và quân chủ nữa, nhứt là các quốc gia nằm trong chế độ độc tài toàn trị.
Tuyên ngôn về Quyền của các Dân tộc Bản địa năm 2007
Lời nói đầu tiên trong bản tuyên ngôn dưới đây nói lên quyền của người bản địa (thiểu số) được ghi rõ là:
a- “Khẳng
quyết rằng các dân dộc bản địa bình đẳng với tất cả các dân tộc khác, đồng thời
công nhận quyền của tất cả các dân tộc được khác biệt, được xem dân tộc mình là
khác biệt, và được tôn trọng với sự khác biệt đó.
b- Khẳng quyết
rằng tất cả các dân tộc đóng góp vào sự đa dạng và giàu có của những nền văn
minh và văn hóa, tạo nên di sản chung của loài người.
c- Khẳng quyết
hơn nữa rằng mọi định chế, chính sách và các hoạt động dựa trên hay cổ vũ cho sự
phân biệt giữa các dân tộc hoặc cá nhân trên cơ sở những khác biệt về nguồn gốc
quốc gia, chủng tộc, tôn giáo, sắc tộc hay văn hóa là phân biệt chủng tộc, sai
lầm về khoa học, không được chấp nhận về pháp lý, sai trái về đạo đức và bất
công về xã hội.
d- Khẳng quyết
lại rằng các dân tộc bản địa, khi thực hành các quyền của họ, phải được tự do vượt trên sự phân biệt dưới bất kỳ hình thức
nào.”
Để rồi đi đến kết luận:”
Ghi nhớ rằng không một điều nào trong
Tuyên ngôn này được xử dụng để từ chối quyền tự quyết của bất cứ dân tộc nào,
tuân thủ theo công pháp quốc tế”.
Nhưng sau hơn 13 năm thực thi,
các dân tộc bản địa vẫn bị liên tục tước đi các phương thức tồn tại đề ra của
LHQ và bị phủ nhận quyền được đền bù một cách công bằng và xứng đáng của họ một
khi bị di dời hay bị chiếm đất!
Tất cả lề luật trên của LHQ đều
không được các quốc gia tuân thủ cho đến hôm nay vì một nguyên do duy nhứt là LHQ không có biện pháp chế tài thích đáng đối với những
quốc gia vi phạm các quyền trên…
·
Bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ
Ngày 4/7/1776, bản Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ được quốc
hội công bố. Đây là văn bản chính trị tuyên bố 13 thuộc địa Bắc Mỹ chính thức
ly khai khỏi Anh Quốc, hình thành quốc gia độc lập.
Bản tuyên
ngôn bắt đầu bằng:” Trong tiến
trình phát triển của nhân loại, khi một dân tộc nào đó cần thiết phải xóa bỏ những
mối liên kết chính trị giữa họ với một dân tộc khác và khẳng định trước các lực
lượng trên toàn trái đất vị thế độc lập và bình đẳng mà các quy luật của tự
nhiên và thượng đế đã ban cho họ, thì sự tôn trọng đầy đủ đối với các quan điểm
của nhân loại đòi hỏi họ phải tuyên bố những nguyên do dẫn họ đến sự ly khai
đó.
Chúng
tôi khẳng định một chân lý hiển nhiên rằng mọi người sinh ra đều bình đẳng,
rằng tạo hóa đã ban cho họ những quyền tất yếu và bất khả xâm phạm, trong đó có
quyền được sống, quyền được tự do và mưu cầu hạnh phúc. Rằng để đảm bảo cho
những quyền lợi này, các chính phủ được lập ra trong dân chúng và có được quyền
lực chính đáng trên cơ sở sự đồng ý của dân, rằng bất cứ khi nào một thể chế
chính quyền nào đó phá vỡ những mục tiêu này, thì người dân có quyền thay đổi
hoặc loại bỏ chính quyền đó và lập nên một chính quyền mới, đặt trên nền tảng
những nguyên tắc cũng như tổ chức thực thi quyền hành theo một thể chế sao cho
có hiệu quả tốt nhất đối với an toàn và hạnh phúc của họ”.
Để rồi chấm dứt Bản tuyên ngôn bằng… “Vững tin vào sự bảo hộ thiêng liêng của thượng đế, chúng ta nguyện cùng hiến dâng tính mạng, tài sản và danh dự thiêng liêng của mình để bảo đảm cho bản tuyên ngôn này”.
Thật rõ ràng và dứt khoát. Vì vậy, Hoa Kỳ với ba quyền phân lập hành pháp - lập pháp - tư pháp và đã đứng vững từ sau ngày 4 tháng 7 năm 1776 cho đến nay với nguyên tắc hành động “check and balance”.
***
Trở về hiện tại, qua suốt hơn một thế kỷ và nhứt là sau 20 năm điều chỉnh những kế hoạch để tái lập một trật tự điều chỉnh cho toàn đầu của LHQ bất thành, vì vậy cần phải động não để truy tìm một trật tự mới nhằm giải quyết những khuyết điểm thế giới đã vấp phải trong thế kỷ qua.
Tóm lại có ba vấn đề cốt lõi cần được giải quyết nhằm tái lập một trật tự mới cho thế giới sống chung trong sự hài hòa là kinh tế, tôn giáo và văn hóa:
·
Thực tế cho thấy Kinh tế thị trường của
Tư bàn chủ nghĩa và kinh tế chỉ huy XHCN đã thất bại trầm trọng, chỉ
làm cho thế giới xáo trộn thêm ra và làm tăng khoảng cách giàu-nghèo giữa Bắc
bán cầu và Nam bán cầu. Nền kinh tế thị trường không còn là một mô hình phát
triển hoàn hảo như dự kiến trong buổi bình minh của chính sách kinh tế và di hại là tạo ra nạn di dân kinh tế, xã hội bất bình đẳng,
dân chúng phản kháng khắp nơi làm đảo lộn nền dân chủ tự do. Còn
nền kinh tế chỉ huy bùng nổ ở Trung Cộng đang uy hiếp toàn thế giới qua các kế
hoạch Một Vành đai - Một Con đường.
·
Hiện nay, vấn đề dị biệt tôn giáo đã dấy
lên các cuộc nổi loạn của các nhóm tôn giáo cực đoan đang dần tiến đến
điểm tới hạn (threshold limit) ở một số quốc gia Âu Châu, Á Rập và Á Châu có thể
đưa đến khủng hoảng kinh tế vùng. Trong tình thế bất ổn nầy mọi chính sách đối
đầu và tiêu diệt có thể giải quyết được tình trạng trên trong ngắn hạn; nhưng
trong dài hạn cuốc chiến tranh tôn giáo sẽ kéo dài vô tận. Kinh nghiệm giữa
xung đột Muslim - Thiên Chúa giáo Tây phương hoàn toàn đi đến bế tắc! Cũng như
Trung Cộng dùng Khổng giáo để chinh phục thế giới đã bị tẩy chay và bị cô lập.
· Về sự khác biệt văn hóa, đây có thể xem như là một vấn nạn chung giữa các chủng tộc. Chính sự khác biệt nầy đã từng tạo ra những cuốc chiến tranh đẩm máu, không khác gì chiến tranh tôn giáo. Nếu mỗi công dân của thế giới nắm bắt được trách nhiệm trong xã hội, biết khoan dung, và có một nền tảng vững chắc cho đức tính hiếu hoà, biết tiết chế lòng ham muốn, áp dụng tinh thần bất bạo động trong mọi tình huống và biết tôn trọng tha nhân. Tất cả những điều trên là nhắm tới một lý tưởng hoà bình, và bảo vệ môi sinh trong môt thế giới an lành.
Qua các phân tích trên, có thể kết luận như sau:
· Giải pháp Chính trị: Sau
khi TC đàn áp bạo lực các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ trên Quảng trường Thiên
An Môn vào tháng 6 năm 1989, TT Bush (cha) vừa mới nhậm chức (20/1/1989) đã ban
hành ngay một số biện pháp chống lại sự vi phạm nhân quyền của TC. Mỹ đình chỉ
trao đổi chính thức cấp quốc gia với CHND Trung Hoa, và áp đặt một số biện pháp
trừng phạt kinh tế. Tuy nhiên, Bush đã phản ứng một cách ôn hòa khi cố gắng
tránh một sự đổ vỡ lớn vì có ý định dùng TC làm nhân tố chủ chốt để chống lại
Liên Sô. Do đó, một số trừng phạt kinh tế đã được hủy bỏ nhưng TC vẫn nằm
trong chính sách cấm vận của Hoa kỳ. Sau đó Liên Sô sụp đổ năm 1991.
Nhưng
khi sang đến thời TT Clinton, mọi sự đổi khác, và đã chấm dứt lịnh cấm vận vào
tháng 1, 2001. Chỉ vài tháng sau đó chấp nhận cho TC gia nhập vào WTO với suy
nghĩ là:”một khi TC tiếp cận kinh tế thị trường
sẽ lần lần chuyển hóa và xóa bỏ kinh tế chỉ huy”. Đây chính là một
sai lầm lớn của Hoa Kỳ và Tây phương, để rồi vô hình chung khi vừa thay thế một
thế giới lưỡng cực với Liên Sô năm 1992, trở thành một thế giới lưỡng cực mới với
TC, và người anh em thù hận (enemy brother) Nga!
Và chính sai lầm chính trị nầy làm cho thế giới đang đứng trước cơn xáo trộn trật tự toàn cầu tệ hại hơn, và đại dịch covid Wuhan hiện nay đã làm tang sự xáo trộn lên đến cực điểm. Trách nhiệm của TT Clinton cùng với sự tiếp tay của TT Obama làm cho tình thế ngày càng trầm trọng thêm và có thể nói, TC đã áp đặt ảnh hưởng chính trị lên hầu hết các quốc gia đang phát triển qua sức mạnh kinh tế của họ là do chính sách ngoại giao-chính trị sai lầm của cả hai đời Tổng thống Hoa Kỳ, tức 16 năm dài, biến TC thành cường quốc kinh tế thứ hai sau Mỹ mà thôi.
Vì vậy, việc đánh gục kinh tế của TC, xé tan “lục địa Trung Hoa” để trở về các quốc gia ban đầu như Mông – Hồi – Mãn – Tạng – Hán sẽ là một việc tối cần thiết cho Hoa Kỳ và Tây phương vực dậy trật tự mới cho thế giới. Không còn giải pháp nào khác cả!
· Giải pháp Tôn giáo – Văn hóa: Muốn ổn định thế giới, vấn
đề tôn giáo và văn hóa cần phải được cảm thông một cách thoáng đạt hơn:
a- Tôn
trọng đức tin của từng chủng tộc nhằm tránh xung đột do tính cực đoan của tôn
giáo; từ đó, thế giới mới thực sự ổn định. Trên thực tế, mỗi quốc gia cần
nên tự chế, không đem sự dị biệt về tôn giáo, không mang tính
cực đoan trong tôn giáo vào trong các tranh chấp quốc gia như kinh tế-chính trị-quân sự để cuối
cùng giải quyết với nhau bằng sức mạnh. Nên nhớ,
trong chiều dài lịch sử, một cuộc chiến tranh tôn giáo có thể kéo dài hàng chục
năm, thậm chí hàng trăm năm mà vẫn tiếp tục âm ỉ khó có thể hàn gắn được! Chủ
nghĩa dân tộc cực đoan có thể nảy sinh từ quan niệm chỉ có tôn giáo “mình” là
“hoàn mỹ” còn tất cả mọi tôn giáo khác đều là…ngoại đaọ! Chính suy nghĩ sau cùng
nầy làm cho thế giới luôn xáo trộn hàng thế kỷ qua!
Có được như vậy, hy vọng trong
tương lai không xa, thế giới sẽ có một trật tự mới trong đó tất cả người dân
khắp nơi đều sống trong …AN LẠC, BÌNH ĐẲNG,
và HẠNH PHÚC.
Đây không hẳn là một ước mơ của
người viết, mà là những suy nghĩ và trăn trở được ghi ra sau những năm tháng miệt
mài qua những biến chuyển lịch sử ở các quốc gia trên thế giới trong một thời
gian dài…
Mong rằng những lời trên đây sẽ
là một phác thảo cho Bản Tuyên ngôn Thế giới
Mới hay một “Manifesto”,
hoặc một “Tuyên ngôn cho Toàn cầu”.
Mong được ghi nhận sự góp ý tích cực nhằm xây dựng một trật tự mới cho tương
lai của toàn cầu.
Phổ Lập Mai Thanh Truyết
Mùa Giáng Sinh 2020
No comments:
Post a Comment