Thưa Bà Con,

Nhân ngày sanh nhựt của Sĩ Tải Petrus Trương Vĩnh Ký ngày 6 tháng 12 năm 1837, xin trích lại những suy nghĩ của một đồng môn 1964-1971.

***

SIC VOS NON VOBIS

Sic vos non vobis nifidicatis aves

Sic vos non vobis villera fertis oves

Sic vos non vobis mellificatis apes

Sic vos non vobis fertis aratra boves .

KHÔNG PHẢI CHO CHIM, nó vẫn làm tổ

KHÔNG PHẢI CHO CỪU, nó vẫn cho lông

KHÔNG PHẢI CHO ONG, nó vẫn làm mật

KHÔNG PHẢI CHO BÒ, nó vẫn kéo cày ,

Giữa thế kỷ thứ 19 , ở Cái Mơn, một nhơn tài xuất chúng ra đời: Ông Trương Vĩnh Ký .

Nơi đây, thiết tưởng không cần nhắc lại thân thế, sự nghiệp và hoàn cảnh sanh ra, trưởng thành và con đường hoạn lộ của Ông.

Tôi mang ơn Petrus Ký vì Ông là người tiên phuông hệ thống hoá, khuyến khích dân ta học " thứ chữ mới ",  gọi là Quốc Ngữ, vô cùng dễ dàng trong cách ráp vần. Để gián tiếp thoát ra "Hán hoá " từ bao hàng năm qua.

Ông cũng được xem là " Ông Tổ " của ngành báo chí nước ta ...

Trước Ông không lâu , Nguyễn Trường Tộ , một nhà nho theo đạo Ki-Tô cũng đã có dịp tiếp xúc với nền văn minh mới vớimột cuộc cách mạng kỹ nghệ đã giúp các quốc gia phương Tây thực hiện được những bước nhảy vọt khoa học thần kỳ.  Tiếc thay, triều đình ta chỉ toàn quan lại hũ lậu,  bảo thủ ,không thấy được xa hơn cái đai mão đang đội trên đầu.

Petrus Ký, theo đạo Ki -Tô vì là đạo dòng. Ông được các Cha gởi đi học đạo từ lúc nhỏ, và có lẽ vì thế, Ông hiểu từ rất sớm phải canh tân nước nhà, khai phóng dân trí để thịnh quốc phú dân.

Ông cũng đã thấy văn minh lệ thuộc Hán học bước vào xế chiều, mà cuộc chiến tranh nha phiến xâu xé "Ông Trời Con" là hình ảnh đậm nét nhứt.

Với đầu óc thiên bẩm thông minh xuất chúng hơn người, và cái nhìn viễn kiến về tương lai cuả dân tộc, Ông  bước vào con đường chánh trị, hoan lộ để từ đó, tiếng khen tài năng không ít, mà những hiểu lầm, ganh tị "theo Tây, vì miếng đỉnh chung ..."cũng rải rác đó đây. Như chuyện không chẳng đặng đừng!

Trước tôi, đương thời với tôi, và các thế hệ sau tôi, tôi chỉ xin xin phép nói một lời duy nhứt: Trong chử Sử (LỊCH SỬ),  có chữ TRUNG (TRUNG THỰC),do đó,  theo ý kiến vô cùng giới hạn của mọi nghiên cứu về nhà bác ngữ vang danh thế giới và niềm hảnh diện vô biên của đất Cái Mơn phải mang tinh thần tìm hiểu sự thật, không thành kiến, và tôn trọng mọi suy nghĩ "trường thành, không cần chỉ dẫn " của người đọc.

Riêng cá nhơn tôi, mang ơn Thầy Cô mãi mãi của 7 năm Petrus Ký.

Và xin nhắc lại câu viết trứ danh của nhà tiền bối Vương Hồng Sển:

" ...  Còn những kẻ hậu bối đứng đái dưới chưn tượng cụ Trương Vĩnh Ký ...  "

Sic Vos Non Vobis ...  Những đóng góp tâm trí của Trương Vĩnh Ký đa tài, đa diện không phải cho TRƯƠNG TIÊN SINH SĨ TẢI

Thâm tình PK (1964-1971)