Đoạn Ái: Nghĩ – Hiểu – Tập

Hôm nay, ngày 23 tháng 11 năm 2017, tôi muốn nói về tôi.

Chỉ trong vòng một tháng, giữa tháng 10 và 11, tôi đã trãi qua ba chuyến du hành từ miền Tây Hoa Kỳ, San Jose, đến miền Trung, Dallas, và miền Đông Washington DC. Mỗi chuyến kéo dài 5 ngày, nhưng thực sự làm tôi hụt hẫng …vì mệt!

Tổng cộng gồm 3 buổi hội luận, thuyết trình chính thức trước cộng đồng, nhiều buổi hội luận, trao đổi với các hội đòan, nhóm nhỏ, 4 buổi phỏng vấn trên truyền hình, 4 buổi phỏng vấn trên truyền thanh, và hơn 4 giờ thâu youtube ở ba nơi (mỗi youtube kéo dài khoảng 15 phút, như vậy sẽ có 16 youtube sắp ra mắt).

Tôi nói gì mà lắm thế?

Tôi nói về Đất và Nước nơi sinh tôi ra. Tôi nói về chuyện:

·         Chuyện Môi trường, Y tế;

·         Chuyện Cộng sản Bắc Việt;

·         Chuyện Trung Cộng triệt hạ nguồn lương thực bằng cách chận nước sông Cửu Long từ đầu nguồn bằng đập Cẩm Hồng, Vân Nam;

·         Chuyện TC đầu độc dân tộc Việt qua thực phẩm nhiễm độc vì có chứa độc chất kích thích (excitotoxins) để tạo ra “hương vị giết người” (mượn lời tựa quyển sách “The taste that kills” của BS Russel Blaylock) nhằm mục đích triệt hạ tinh thần chiến đấu của các thế hệ tương lai của dân Việt sau khi Hán hóa Việt Nam;

·         Chuyện CSBV dựa vào Mỹ và Tây Phương trong trục “Ấn-Thái Bình Dương” để còn nước, còn dân và còn mạng; nhưng nếu theo Tàu chắc chắn mất nước, mất đảng, mất dân, và luôn cả mất mạng!

Ngày hôm nay, tôi dứt khoát tập trung để trang trãi, để nói về mình trong suy nghĩ, hiểu và tập trong “pháp môn” Đoạn Ái. Mùa Thanksgiving năm nay, đối với phong tục tập quán Mỹ là một Mùa Tạ Ơn, gia đình xum hợp, ăn gà tây, cám ơn các dân tộc bản địa (indigenous people)  nhứt là Dân Da Đỏ giúp những di dân tiên phong tức là dân tộc Hoa Kỳ hôm nay ở vùng Đất Hứa Mới.

Còn tôi, sẽ không có gà tây, sẽ không có gia đình để sum hợp…tôi chỉ có bàn phím và người tình “một mắt” để nói lên cảm nghĩ và suy tư của một người con Việt xa xứ về ngày Lễ Tạ Ơn nầy.

1-    Tuổi Capricorn

Tôi tuổi Capricorn. Theo lịch Tây phương, đây là dấu thứ mười của chu kỳ hoàng đạo, nói lên tất cả về công việc khó khăn. Người Capricorn đều có tham vọng và quyết tâm: sau cùng họ sẽ đạt được mục đích mà họ muốn dù có muôn vàn khó khăn.

Cuộc sống của Capricorn là một “dự án lớn” cho những người mang tuổi này, và họ thích ứng với hoàn cảnh bằng cách áp dụng cách tiếp cận thực tế cho hầu hết mọi hành động họ muốn làm và thực hiện. Capricorn cũng thực tế, từng bước một và thực tế và càng thực tế càng tốt. Người sinh ra dưới ký hiệu Capricorn rất tận tâm với mục đích mà mình chọn lựa, hầu như đến mức bướng bỉnh. Những “chiến thắng” chắc chắn có mùi ngọt ngào nhưng cũng có những đắng cay …dù mục đích đã đạt được.

Con Dê tượng trưng cho Capricorn. Dê thích leo lên đỉnh núi, nơi không khí trong lành. Trong cùng một cách, Capricorn muốn lên đến đỉnh cao của lĩnh vực được lựa chọn của người mang tuổi nầy. Không phải lúc nào Dê cũng là đi dạo trong công viên, vì vậy có thể Dê sẽ bị chảy máu, sức móng, rách tai… trên đường hành sự. Nhưng cuối cùng, Dê cũng “đứng dậy” và đi tiếp. Những đặc tính riêng biệt độc đáo của Dê:

·         Những điểm yếu: - Biết tất cả - Khó tha thứ - Không chấp nhận hạ mình - Mong đợi điều tồi tệ nhất xảy ra cho chính mình;

·         Những điểm tốt: - Luôn tích cực trong công việc – Biết lắng nghe – Sống với niềm Tin và hướng thượng.

Tất cả những ghi nhận trên được trích từ các mạng lưới toàn cầu.

2-    Ái

Sau hơn bảy thập niên hiện diện trên cõi ta bà nầy, cuộc sống cũng đã trải qua quá nhiều “ngả rẽ” (turning point), quá nhiều bước đi gập ghềnh cũng như bằng phẳng. Có những lúc tưởng chừng như yên ả, nhưng thực sự là những sóng ngầm, giông tố chập chùng… Có những lúc hầu như tuyệt vọng nhưng rồi …an bình lại hiện đến…

Về Vô minh, Đức Phật định nghĩa như sau: “Và này các Tỷ kheo, thế nào là Vô minh? Này các thầy Tỳ kheo, không biết rõ về Khổ, không biết rõ về Khổ tập, không biết rõ về Khổ diệt, không biết rõ về con đường đưa đến Khổ diệt, đây gọi là Vô minh”. 

Mọi cá nhân hiện hữu đều có “Tự ngã” và thường xuyên cố gắng nuôi dưỡng, phát triển tự ngã giữa sự thật “Vô ngã”. Chính lối tư duy và hành động này đã nuôi dưỡng Vô minh và thúc đẩy con người khư khư lấy ý niệm: “Cái này là của tôi, là tôi, tự ngã của tôi” càng lớn, trong đó chủ thể nhận thức đã có mặt tác ý lên mọi hành động mà con người biểu hiện ra bên ngoài.

Tất cả cũng do chính mình, cũng do cái tôi còn lùng bùng trong vô minh cho nên mới ra cớ sự. Chính vì vậy, suy nghĩ về đoạn ái, đã được tôi chiêm nghiệm và tìm hiểu cách đây khoảng 10 năm. Mười năm ngập lặn trong những toan tính, trong những cuộc hành trình phức tạp, trong quyết định chính chắn và cũng không chính chắn và trong vội vã…

Để rồi, ngày hôm nay trong cái tĩnh mịch của đêm thâu, mới thấy chữ “ÁI” cũng chính là do vô minh tạo dựng!

Chính là do Vô minh cho nên mới có Hành, do Hành mới có Thức, do Thức mới có Danh sắc, từ đó, do Danh sắc mới có Thọ, rồi từ Thọ sinh ra ÁI. Kết cục, từ Ái mới nảy sinh ra thất tình, lục dục…Đó là sự vận hành của tất cả Khổ Uẩn trong nhân gian.

Ái không phải là thực thể tự có và không thể tự nó vận hành độc lập. Nó càng không phải là bản chất hay lẽ sống của con người mà chỉ là kết quả hiện hành của vô minh. Thêm nữa, Ái còn lấy Vô minh làm thức ăn thức uống, một khi Vô minh hiện hữu đầy đủ, Ái sẽ hiện hữu đầy đủ. Vì thế, Ái mang bản chất của sự Vô minh và Khổ đau.

Kinh nghiệm của cuộc sống ở cõi ta bà nầy cho thấy, con người sinh ra để sống với các khát vọng hạnh phúc không thật và sự thỏa mãn lạc thú với thất tình lục dục. Dục vọng càng bốc cháy thì con người càng khổ đau không nguôi.

Và,

“Do Vô minh diệt nên Vô minh tận, do Vô minh tận nên nảy sinh ra ra Thức diệt”.

Sau cùng, đây mới thực sự là sự Đoạn diệt của toàn bộ Khổ Uẩn.

3-    Đoạn ái

Trên thực tế, đã là con người, cũng do lòng ham muốn thỏa mãn “Khát ái” cho nên vô minh theo đó mà vận hành và dẫn đến sự hình thành các cảnh giới khác nhau, gọi là tam giới: Dục giới, Sắc giới, Vô sắc giới. Vì vậy, cần phải bước ra khỏi đời sống khát ái. Đoạn trừ Ái là đoạn trừ Vô minh.

Nhưng… Vốn làm người, làm sao bỏ được Khát ái hay Tham ái…

Do đó, cần phải Đoạn ái.

Mà Đoạn ái như thế nào?

Chỉ có một con đường duy nhứt để đoạn ái là chính mình cần có suy nghĩ, thực hành một nếp sống bước ra khỏi thế giới của Vô minh, lòng khát ái. Bởi vì, chính Ái luôn trói buộc con người đi vào sự thỏa mãn của các chấp thủ và chơi vơi trong Khổ uẩn. Thậm chí, Ái còn đưa con người hoài niệm về quá khứ và mở ra những viễn cảnh tương lai hão huyền, không thật tế.

Một khi con người chế phục Ái sẽ đem lại an nhiên tự tại, tâm trí trở nên thanh tịnh, sáng suốt để giải quyết các công việc của chính mình, và cho mọi người. Từ đây, Tuệ sẽ phát triển, cuối cùng Ái sẽ không còn có mặt và Vô minh cũng vắng bóng. Con người an trú trong thế giới an binh của chính mình.

Đó là chân hạnh phúc.

Một khi đã bước ra khỏi thế giới của Vô minh rồi, mặc nhiên, chúng ta đang hành trình trong tiến trình Vô ngã vì đã thoát khỏi lòng khát Ái thì mình không còn chấp thủ mọi hoạt động gây khổ ưu và phiền não cho bản thân và mọi người.

4-    Tập

Nói đến đây, qua những sự hiểu và suy nghĩ trên, làm thế nào để Tập đây. Việc nầy, Người có cá tính của con Dê Capricorn đã hành xử như thế nào?

Để trả lời: Tuy vẫn còn ở bậc tiểu học trên con đường tận diệt Vô minh để xóa lòng khát ái nhưng mục tiêu cuối cùng nhằm tiến tới giai đoạn Đoạn ái!

Với trình độ nhận thức trên đây, hiện tại, “mình” vẫn còn quằn quại trong chấp ngã, trong khát ái, làm sao tiến dần đến … Vô minh được. Làm sao di chuyển cái “Tôi” ra khỏi những định kiến, thiên kiến, thoát khỏi hai chiếc hàm thiết làm cho “con ngựa” chỉ đi theo một con đường định sẳn do Vô minh vẽ ra???

Vẫn biết mọi vật trên đời nầy đều Vô thường, phải thay đổi và hoại diệt; không vật gì thường hằng dù chỉ trong phút giây, hay sát na ngắn ngủi. Tôi hiện tại đã không phải là tôi ở sát na trước đó!

Biết mà sao vẫn để Vô minh dẫn đường?

Đó có phải là do Duyên hay Nghiệp kết thành? (Với tôi, Duyên và Nghiệp giống nhau)

Vô ngã là cái tôi được giải thoát.

Vô ngã là sự giải thoát, tức là xa lìa mọi sai lầm của các pháp của tâm thức, không bị xúc thọ ái ràng buộc. Và "trong sự giải thoát là sự hiểu biết".

5-    Kết Luận

Vẫn biết Vô ngã là khi cái Tôi được giải thoát.

Vậy mà, làm sao thoát khỏi cái ngã và thoát khỏi vòng Vô minh qua sự qui kỹ (non-egocentric).

Chỉ còn hình dung được việc tập chú vào tâm niệm kinh Bát Nhã "Yết đế, Yết đế, Ba la Yết đế, Ba la tăng Yết đế, Bồ đề. Tát bà ha" để vượt vòng Vô minh và mang lại sự an bình trong Tâm và Trí…chứ không hề mong cầu được đi qua…Bờ Giác!

Một người:

·         Thời thơ ấu: Không biết Quê là gì?

·         Thời thanh thiếu niên: Biết Quê qua lời kể của Ba Má Anh Chị.

·         Thời trưởng thành: Biết Quê qua nửa vòng trái đất.

·         Thời lưu vong: Biết Quê trong tâm tưởng và trong vô vọng.

Biết đến bao giờ Tôi mới nhìn lại Quê hương đích thực của tôi đây?

Mai Thanh Truyết

Viết cho ngày Lễ Tạ Ơn 2017